Oerhollandse scheepsmotoren

Door Dirk van der Meulen
(ook te lezen in de Binnenvaartkrant van 18 mei 2004)

Je kunt linksaf naar de Abelforte, of rechtsaf naar de Industrie motoren. Maar eigenlijk maakt het niet zoveel uit, want oversteken kan door de hele site heen. Omdat Wim Biemans zijn site begon met de Abelforte, kijken we daar het eerst rond. De sitebouwer ontpopt zich als een ras-doehetzelver, heel erg geïnteresseerd in sleepboten met als voorstuwing een langzaam lopende motor. Volgens hem zijn dat 'dé schepen uit de jaren ´30'. Maar dan komt het, want verrassend genoeg heeft Biemans zijn sleepboot zelf gebouwd. En daarna de website, over het ontwerp, de bouw, de motoren en de afbouw met het uiteindelijke resultaat. Bijna verontschuldigend klinkt het: 'De geschiedenis van de Abelforte gaat niet ver terug omdat het casco nieuw gebouwd is in 1994.'

Langzaamloper
Hij heeft jaren gevaren op een steilsteven uit 1920, met een lawaaiige 'Amerikaanse Brons', een GM. Maar zijn droom was een sleepboot met een langzaamloper. Die werd verwezenlijkt. Eigenlijk werd het schip om de motor heen gebouwd. 'We wilden nostalgie in de machinekamer!' Wim Biemans ervaart inmiddels waarom: 'Het is erg aangenaam met een langzaam lopende motor te varen. Het mooie is het geluid, je kunt de omwentelingen bijna tellen door de klappen uit de uitlaatpijp.'

Maar voor het zover was moest er nog wel een motor gevonden worden. 'We zijn op zoek gegaan, we schrijven ´92, naar een langzaam lopende motor. Eigenlijk twee om in de toekomst ook nog reserve-onderdelen te hebben', vertelt Wim Biemans. 'Na veel zoeken en veel motoren gezien te hebben troffen we twee INDUSTRIE motoren aan van het type 3VD6A uit 1939. Dit type motor heeft een vermogen van 150 e.p.k. en een gewicht van 10.500 kg.'

Prachtige techniek
De site beschrijft hoe hij beide motoren helemaal uit elkaar heeft gehaald ('dan zie je pas uit hoeveel onderdelen deze motor bestaat en tevens zie je wat een prachtige techniek men maakte in die jaren') en van twee motoren één gemaakt heeft. Met hulp van mensen met een Industrie-verleden. Eén van de twee motoren werd in 1939 ingebouwd in het binnenvaartschip Anna en heeft 30-40 jaar dienst gedaan. 'Het blijkt dat men bij INDUSTRIE in die jaren erg goede motoren bouwde', schrijft Biemans. Hij illustreert zijn verhaal met kleine foto's waarvan bij aanklikken een groter formaat zichtbaar wordt in een apart frame.

Zijn streven naar perfectie kwam Biemans niet alleen van pas bij het opnieuw opbouwen van de motor, maar duidelijk ook bij het bouwen van de site. De foto's hebben kwaliteit, de vormgeving is zeer functioneel en creatief. Want hoe verbeeld je een compacte machinekamer binnen één computerscherm? De Industrie in de Abelforte is met alle toebehoren uitgewerkt in 26 te vergroten minifoto's rondom een centrale foto van de motor. Elk onderdeeltje glimt, zit goed in de verf en is op groter formaat het bekijken waard. De tekst verklaart de werking tot in de puntjes. Met een pagina gegevens van het schip, van de motor en foto's van de Abelforte onderweg is de boot uitputtend verbeeld. Hoewel... een filmpje met motorgeluid ontbreekt nog, daar wordt aan gewerkt.

Industrie-genoten
Maar daar blijft het niet bij. Volg de rubrieksbutton 'Collega's' naar foto's en weblinks van de motorsleepboten Seeland, Oude Waal 3, Willy, Cornelia en Annemarie. En duik daarna via 'Industrie' in de online erfenis van de Industrie Motorenfabriek van de Gebroeders Boot, die in 1910 werd opgericht en tot 1977 de concurrentie het hoofd wist te bieden. De levensbeschrijving van het oerhollandse motormerk Industrie is levendig, goed geïllustreerd en geeft blijk van veel kennis van zaken. Met speciale aandacht voor de geschiedenis van de legendarische familie Boot, scheeps- en motorenbouwers te Alphen a/d Rijn.

De site ademt spontantiteit, betrokkenheid, enthousiasme, en heeft verder alle kenmerken van een 'virtual community', een gemeenschap van Industrie-motorliefhebbers op het internet. Belangrijk om de clubgeest aan te wakkeren is de presentatie van 'Industrie-genoten', gedetailleerde beschrijvingen van schepen met een Industrie-motor. Daar zijn ook nog veel actief varende binnenschepen bij. De vijftigste werd, zo blijkt uit de nieuwsrubriek, in maart toegevoegd. Wim Biemans probeert tegen het eind van het jaar de honderdste Industrie-genoot binnen te halen. Liefhebbers kunnen zich laven aan cartoons, dwarsdoorsnede-afbeeldingen, een speelse starthandleiding voor de Industrie 'VD', een doorlopende reportage over de hermotorisering van de Oude Waal 3, een fonkelnieuw forum met een eigen marktfunctie, en - niet te missen - het hartverwarmende gastenboek.

Wandelend door dat gastenboek kom je niet alleen reacties tegen van heel veel Industrie-enthousiastelingen, maar ook van oud-medewerkers (met 'last van het Industrie virus') en nazaten van de Boot-familie. J.D. Boot uit Rosmalen schrijft: 'Het is indrukwekkend hoeveel mensen gepassioneerd met deze motoren bezig zijn en dit "Industriële erfgoed" zonder subsidie draaiende en levend houden. Als zoon van één van de laatste drie directeuren van motorenfabriek De Industrie te Alphen aan den Rijn -te weten P.J. (Piet) Boot ook wel zwarte Piet genoemd- doet mij dat heel goed. Er blijkt uit dat er vroeger door vele nijvere en deskundige vaklieden een knap stukje werk is geleverd wat door vele mensen heden-ten-dage nog zeer gewaardeerd wordt. Via internet en de Industriedagen genieten ik en een groot aantal personen van de uitgebreide familie Boot, daar steeds weer van.'