Sites over nieuwe èn oude binnenvaartopleidingen
Het web op voor
wat je wilt worden
Wat wil je later worden? De binnenvaart hoopt natuurlijk dat jongeren
een uitdaging blijven zien in een bestaan als matroos of stuurman. Werk
zat. Maar hoe word je matroos, of liever nog kapitein? Het kiezen van
een opleiding voor het ideale beroep begint steeds vaker online. Het
Scheepvaart- en Transportcollege en de Vakopleiding Transport en
Logistiek proberen op hun websites jongeren het vak binnen te halen. Het
Web klikt door naar beroepsopleidingen voor varenden en stuit op een
site voor oud-KOF’ers.
Is je keus nog niet bepaald, dan geeft surfen langs Werk.Net van de
Arbeidsbureaus wellicht een eerste inspiratie. Van alle denkbare
beroepen zijn er profielen en opleidingen te vinden, naast het complete
vacature-aanbod van de arbeidsbureaus (144 keer kans bij
binnenvaartbedrijven!). VAART!Werk maakte uit dat immense overzicht van
denkbare functies een ‘natte’ selectie. Variërend van bakschipper tot
hydrograaf en zeilmaker, en natuurlijk ook ‘gewoon’ binnenschipper en
matroos.
Klik en je weet al gauw meer: ‘Als binnenschipper vervoer je allerlei
vrachten over de Europese binnenwateren. Soms werk je als zelfstandig
ondernemer, maar als je (nog) geen eigen schip hebt, kun je ook in
loondienst varen voor een rederij. Je houdt je aan de verkeersregels en
andere bepalingen voor waterwegen, maar verder heb je een grote
vrijheid. Je bepaalt bijvoorbeeld zelf wat er aan boord moet worden
gedaan en hoe er wordt geladen en gelost. Je geeft leiding aan enkele
matrozen en hulpen. Vaak (zeker als je je eigen schip hebt) werkt je
vrouw of partner zo veel mogelijk mee.’ Dat binnenlandse vrachten
volgens dit profiel nog steeds worden verdeeld via de schippersbeurs,
geeft aan dat ook het Arbeidsbureau het online soms even niet bij kan
benen. Het STC in Rotterdam is één van de opleidingen waar Werk.Net naar
doorverwijst.
Speelse opzet
Bij het Scheepvaart- en Transport College hoor je na het openen van de
site het ruisen van lokkend water. Het vogelgekrijs tussendoor moedigt
aan om maar gauw een keus te maken uit het verdere aanbod.
Via de knop
VMBO komen we op een speels opgezette pagina met mogelijkheden in het
voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs. ‘Ik ben Stephen en ik word
kapitein’, vertelt een wolkje bij ‘Rijn- en binnenvaart’.
Hoe word je kapitein? De toon verandert naar serieus:
‘Uiteraard komen in onze VMBO opleiding Rijn- en binnenvaart vakken als
kennis schip, laden en lossen, scheepswerktuigkunde, boeken, kaarten en
instrumenten en E.H.B.O. uitgebreid aan de orde. Ook wordt aandacht
besteed aan praktische vaardigheden, zoals onderhoudswerkzaamheden,
metaalbewerken, E.H.B.O., omgaan met touw en draad, roeien en wrikken.
Regelmatig worden vaartochten gemaakt op één van de
instructievaartuigen.’ Dus toch... Meer informatie over de Wim Hulsker 2
achter de knop ‘Wij hebben ons eigen schip!’.
En verder? ‘Doorleren is mogelijk via de beroepsbegeleidende opleiding
Rijn- en binnenvaart. Een andere mogelijkheid is de dagopleiding
Kapitein Rijn- en binnenvaart in het Middelbaar Beroeps Onderwijs. Voor
de leerlingen Rijn- en binnenvaart geldt dat een aantal keuringen moet
plaatsvinden. Informatie hierover volgt bij aanmelding.’
Met wat zoeken vinden we onderaan de pagina een knop ‘Doorstromen naar
MBO’, met ‘Rijn- en binnenvaart’, waar een link ‘Kapitein’ al iets meer
vertelt over de ‘beroepsopleidende leerweg’ en wat daarvoor de
toelatingseisen zijn. En wat dacht je van ‘Cursussen voor
particulieren’? Het Scheepvaart en Transport College verzorgt
verschillende cursussen voor particulieren. Speciaal ontwikkeld voor de
particuliere markt zijn de watersportcursussen (cursussen vaarbewijzen).
‘Als grootste opleider voor de zeevaart en de Rijn- en binnenvaart
beschikken we over veel zeer deskundige docenten. De cursussen zijn
ontwikkeld in samenwerking met de A.N.W.B. en het K.N.W.V. Onze
watersportcursussen worden afgesloten met de officiële examens.’
Particulieren kunnen tevens gebruik maken van het cursusaanbod dat is
ontwikkeld voor bedrijven. Deze cursussen worden zowel overdag als in de
avonduren gegeven. Daarbij ook cursussen voor het baggerbedrijf, de
binnenvaart, zeevaart en zeevisvaart.
MoveUp
Wat biedt de Vakopleiding Transport en Logistiek op het Web? Veel
beweging op de openingspagina, vooral veel wegvervoer: ‘Meer vrouwen op
de weg’ en ‘Boter bij de Zalm’ (training Zuinig Rijden). Jongeren worden
doorgeleid naar de ‘snelle’ VTenL-site www.moveup.nl. Wie belangstelling
heeft voor haven en binnenvaart, moet zich daar eerst voorzien van een
tijdelijk certificaat. Onduidelijk is wat er met die informatie (naam,
e-mailadres, geboortedatum) wordt gedaan. Ah, toch handig! Bij het
lossen van het schip ‘Snuffeldagen’ staan de gegevens meteen in het
aanmeldingsformuliertje.
Informatie over de VTenL-opleiding matroos Rijn- en binnenvaart?
‘Matroos zijn betekent werken met ultramoderne apparatuur. Samen met de
kapitein en een hecht team van andere matrozen breng je iedere vaart tot
een succesvol eind.’ (...) ‘Veertien weken naar school. De rest van de
tijd woon en werk je aan boord.’ Bij moveup.nl klik je een aardig eind
weg om een beetje opleidingssfeer te proeven.
KOF: 74 jaar binnenvaartonderwijs
De Vakopleiding Transport en Logistiek heeft alle cursorische
activiteiten van het vroegere Koninklijk Opleidingsfonds voor de
Scheepvaart (KOF) overgenomen. In 1995 kwam een einde aan 74 jaar
binnenvaartonderwijs door het KOF. De examens worden nog onder de oude
naam voortgezet als onafhankelijk examenbureau binnen de Vakopleiding.
Hoofdtaken van het KOFS zijn: verzorgen van vakexamens voor de Rijn- en
Binnenvaart en het uitgeven van vaarbewijzen, ADNR certificaten en
radarpatenten.
Sjirk Dijkstra, die jarenlang werkzaam was als KOF-docent, nam onlangs
het initiatief voor een website over het wel en wee van het "oude" KOF.
Dijkstra: ‘Tijdens open dagen op de instructieschepen en andere
evenementen ontmoet je regelmatig mensen die in het verleden met het
"KOF" te maken hebben gehad. Bijvoorbeeld oud-leerlingen van één van de
"Dagnijverheids-scholen", oud-cursisten van één der schriftelijke
cursussen of zij die leerling zijn geweest in het Landelijk
Leerlingstelsel voor matroos of baggerbedrijf. En tenslotte natuurlijk
ook de vele examenkandidaten die ooit hun schippersdiploma hebben
behaald via het KOF.’
Dijkstra vertelt hoe hij zelf met computers en het internet in aanraking
kwam: ‘Ik was in de jaren 1982 tot en met 1990 docent aan de
Baggerschool te Delfzijl, één der scholen destijds van het KOF, toen op
een gegeven moment een klas werd ingericht met veertien nieuwe
computers. Veertien IBM´s, niet met een harde schijf, maar met twee
floppydrives aan de voorkant. De collega van wiskunde ontfermde zich
over de kostbaarheden en bracht vele uren door met het installeren van
alle machines..
‘Ik vond mijzelf nog niet zo oud (45 jaar), had het idee dat het mijn
tijd wel zou duren voordat ik mij bezig moest gaan houden met dit soort
apparatuur. Maar niets was minder waar en ik ben tot op de dag van
vandaag blij dat ik op een bepaald moment achter "zo’n ding" ben gaan
zitten. Al snel werd mijn interesse gewekt en bracht ik net als de
wiskundeleraar vele uren door achter het toetsenbord.’
Eigen tempo en niveau leerlingen
Wat fascineerde Sjirk Dijkstra vanaf dat moment in PC´s? ‘Dat was
het feit dat je met behulp van de computer leerlingen in hun eigen tempo
en op hun eigen niveau kon laten werken. Dat ging toen nog niet vanzelf,
software was er nog niet dus alles moest zelf worden bedacht. Al snel
stonden proefwerken op de PC en konden klassikaal toetsen worden gemaakt
en na het beëindigen van de toets kreeg de leerling gelijk zijn cijfer
mee.’
Dit bracht heel wat gepruts met zich mee, tot in de kleine uurtjes, vertelt de
vroegere KOF-docent. Van Windows of andere prachtige programma´s had
niemand toen nog gehoord en er was veel DOS-kennis vereist.
Jaren later heeft het computervirus hem nog altijd niet losgelaten, integendeel.
Dijkstra: ‘In
mijn huidige werk houd ik mij bezig met allerlei vormen van onderwijs en
lesmateriaalontwikkeling en in mijn omgeving merk ik een grote interesse
naar deze vorm van kennisoverdracht. Ik zou mij dan ook kunnen
voorstellen dat de binnenvaart een geschikte bedrijfstak is, waar dit
uitstekend is toe te passen.. Dat is een duidelijke link naar mijn
begintijd. Nu veel schepen inmiddels zijn voorzien, of worden voorzien
van computers, is internet voor mij hèt medium om aan kennisoverdracht
te doen.’
Virtueel leren
Dijkstra ziet een toenemende interesse in virtueel leren. Dat voorkomt
bijvoorbeeld lange omwegen voordat het goede antwoord de cursist heeft
bereikt. Het komt direct na de vraag aan de ‘onzichtbare’ maar wel
aanwezige docent. En communiceren, heel direct, hoort er ook bij. ‘Dat
is dan ook de reden dat ik met enkele bekenden een website over het KOF
ben begonnen’, legt hij uit. Hij kreeg de medewerking van
(oud-)collega’s die in het verleden werkten als bootslieden van de
internaten, docenten en directeuren van de Rijn- en Binnenvaartscholen,
bemanningen van de instructieschepen en van examinatoren van zowel de
examencommissie matroos, radar en schipper. Met elkaar maken ze een
overzicht van bijna 75 jaar KOF-opleidingsactiviteiten in verhalen en
foto´s op de website.
‘Het KOF, vanouds hèt onderwijsinstituut in de binnenvaart, is in 1995
opgegaan in een groter verband. Maar er is nog altijd grote
belangstelling voor. Nu de website een plaatsje heeft gekregen in de
VAART!-site valt mij op hoeveel informatie er inmiddels toegankelijk is
als je eenmaal op het web ‘bent’. Ik kan iedereen dan ook van harte
aanbevelen om de stap te maken. Er gaat een wereld van informatie voor
je open.’ Dijkstra wil het niet bij één website laten. ‘Ik zit nog
stikvol met ideeën, en heb inmiddels vergevorderde plannen om meer met
dit prachtige medium te gaan doen.’
Links naar meer vakopleidingen