Grote vaarwegprojecten volgen op het web
Het Waalproject zoals
het had moeten gaan...
'Het Waalproject - voor verbetering van de vaarweg' werd drie jaar
geleden op VAART! aangekondigd als 'Een dijk van 'n site'. De website
had alles wat je op dat moment maar kon wensen: een frisse layout, Flash
en zelfs streaming video. Belangrijker nog was het inzicht dat de site
beloofde te geven in de voortgang van het Waalproject. Van voortgang is
weinig sprake meer. Het Centraal Overleg Vaarwegen (COV) spreekt nu
zelfs van 'onnodige vertraging', omdat voor structureel baggerwerk en de
aanleg van twee overnachtingshavens (Lobith en Weurt) tot 2005 geen geld
beschikbaar is.
Alle goede bedoelingen ten spijt, staat er nu een site die door
gebrekkig onderhoud een veel rooskleuriger voorstelling geeft dan er in
werkelijkheid van het Waalproject is waargemaakt. 'De planning durf ik
eigenlijk niet meer te laten zien', zei ex-projectleider Dirk van der
Graaf de eerste vrijdag van maart in het Nijmeegs internetcafé voor
varenden. Wat hij aan de hand van de site wel kon laten zien zijn de
zeer vernuftige waterbouwkundige technieken, die wellicht nog eens op de
Waal worden toegepast. Als er ooit geld voor vrijkomt...
Reacties ontbreken
Het Waalproject bestaat uit drie deelprojecten: verruiming van de
vaarweg, de aanleg van uitwijkhavens, en het nemen van
verkeersmaatregelen. Verschillende werkzaamheden waren bij de lancering
van de site al van start gegaan. De planning liep tot het jaar 2005, dan
zou het project zijn voltooid. Met het project was een investering
gemoeid van circa 500 miljoen gulden. Stap voor stap doet de site het
hele project uit de doeken. Via interne links en een uitgebreide
trefwoordenlijst worden onderdelen nader verklaard. Voor het gebruik van
de 'moderne' webtechnieken Flash en streaming video zijn de plug-ins met
een muisklik binnen te halen. In een gastenboek kun je je reactie kwijt,
maar eerdere reacties ontbreken, helaas.
'Rijkswaterstaat Oost-Nederland ging destijds helemaal mee in de vaart
der volkeren', vertelde Van der Graaf. 'We waren eigenlijk al heel vroeg
begonnen bij Waterland.net. Kijk je nu terug, dan is het een vrij
ingewikkelde site, met veel doorverwijzingen. Actualisering had
duidelijk niet de hoogste prioriteit. Eigenlijk zou je een site zó
moeten maken dat je wel verplìcht bent tot regelmatig verversen, maar
daar hadden we als projectbureau dus niet echt goed over nagedacht.' De
projectkrant 'Onze Waal' leek toen als medium meer geëigend voor de
communicatie met betrokkenen, waaronder de vaarweggebruikers. Maar ook
de krant lijkt bij gebruik aan nieuws intussen aan de vergetelheid
prijsgegeven.
Bodem verandert
'Er gaat verschrikkelijk veel water door de Waal. Na elk hoogwater ziet
de bodem er heel anders uit', schetst Van der Graaf surfend over de site
de ultieme uitdaging van waterbouwers. Want hoe zorg je voor een
optimaal functioneren van de Waal voor zowel het integraal waterbeheer
èn als hoofdas voor het goederenvervoer over water richting Duitsland,
ondanks de (sterk) wisselende waterstanden en stroomsnelheden? De
Waalproject-site vertelt het grote belang van de rivier voor het
scheepvaartverkeer.
Het is dan ook geen luxe dat de vaarweg over de Waal tussen de
Pannerdensche Kop en Zaltbommel werd verbreed van 150 naar 170 meter en
verdiept van 2,50 naar 2,80 meter bij Overeengekomen Lage Rivierstand
(OLR). Het gedeelte Lobith - Pannerdensche Kop en Zaltbommel - Rotterdam
was al breed en diep genoeg en hoeft dus niet te worden verruimd. Bij
vaarwegverruiming komt heel wat kijken. Dat wordt op de site in detail
toegelicht aan de hand van deze vragen:
- Waarom is vaarwegverruiming nodig?
- Hoe wordt een vaarweg verruimd?
- Aan welke randvoorwaarden moet vaarwegverruiming voldoen?
- Hoe loopt de besluitvorming rond vaarwegverruiming?
De toelichting blijft interessant, ook - of misschien wel vooral - nu
nog enkele speciaal voor de Waal ontwikkelde technieken vanwege
geldgebrek op uitvoering liggen te wachten. Wie interesse heeft in
waterbouwkundige hoogstandjes kan met name bij de vraag naar het 'hoe'
z'n hart ophalen. De toepassing van vaste lagen, bodemkribben,
bodemschermen, bochtstraalcorrecties, kribverlenging, het verminderen
zijdelingse uitwisseling en kribvakafsluiting zijn per slot van rekening
niet echt alledaags. En omdat woorden niet alles zeggen, werd de
toelichting voorzien van illustratieve video-animaties. Dat zijn geen
toepassingen die je via een GSM-verbinding moet willen uitproberen, maar
via een redelijke (50kb) modemverbinding zijn ze zelfs zonder
breedband-internet goed te bekijken.
Het vermelden waard is de uitvoerige kaart bij het Waalproject, die door
het gebruik van Flash-techniek tot in detail kan worden uitvergroot.
Onnodig vertraagd
Een tussenstand van het Waalproject is te vinden op de site van het
Centraal Overleg Vaarwegen (COV). Een aantal rivierbochten (Nijmegen,
Hulhuizen en St. Andries) in het zomerbed van de rivier is de afgelopen
jaren aangepast, waardoor de bevaarbare breedte en diepgang is
toegenomen. Binnen het Waalproject dienen nog aanvullende
riviermaatregelen te worden genomen, waaronder structureel baggerwerk en
de aanleg van twee overnachtingshavens (Lobith en Weurt). Voor beide
laatste projecten is vóór 2005 geen geld, waardoor volgens het COV de
uitvoering van het project onnodig wordt vertraagd.
Op één van de (langere) filmpjes op de Waalproject-site is te zien hoe
gebaggerd zand (zo'n half miljoen kuub per jaar, vooral uit de Waal
tussen Nijmegen en Tiel) moet worden teruggestort op diepere plaatsen
buiten de vaargeul. 'Vroeger hield Rijkswaterstaat geld over aan het
baggerwerk, tegenwoordig betalen we voor zandverplaatsing', vertelde
Dirk van der Graaf de Internet'ers in Nijmegen. Naast de speciale
waterbouwtechnieken is baggeren een deel van de oplossing. En
niet-baggeren werkt dus averechts, legt het COV uit: 'Het betreft een
tweeledig probleem. Ten eerste moet zowel de invaart van de vluchthaven
IJzendoorn als de gehele vluchthaven van Lobith nodig worden
uitgebaggerd. Rijkswaterstaat heeft de noodzaak van het baggeren reeds
onderkend. Er is echter geen geld voor beschikbaar. Ten tweede is er een
baggerprobleem na hoogwater. Het Waalproject voorziet in een grote
baggerronde na hoog water om de rivier op diepgang te brengen. Na het
hoogwater in het voorjaar van 1999 is er echter niet gebaggerd.'
Ruimte voor Rijntakken
Politiek interessanter dan baggeren lijkt op dit moment het verlagen van
de hoogwaterstanden op de grote rivieren, aan de hand van de vorig jaar
uitgebrachte adviezen "Ruimte voor Rijntakken" en "Integrale verkenning
Benedenrivieren". De uiteindelijke doelstelling voor de Rijn is om de
verwachte verhoging van stroomsnelheden van 15.000 m3/s naar 16.000 m3/s
te compenseren door middel van het programma 'Ruimte voor de Rivier'.
Naast het Waalproject heeft de RWS-directie Oost-Nederland ook daarvoor
een uitgebreide site ingericht.
Maaswerken
Aanzienlijk dynamischer dan de sites 'Waalproject' en 'Ruimte voor de
Rivier' is de site van de 'Maaswerken'. Het stroomgebied van de Maas in
Limburg, en deels in Noord-Brabant en Gelderland, gaat grondig
veranderen. De schades en gevolgen van de hoogwaters in 1993 en 1995
staan iedereen nog vers in het geheugen gegrift. Om dit te voorkomen
moeten maatregelen worden genomen, bijvoorbeeld door de Maas te
verbreden of te verdiepen. De plannen voor de Maas worden uitgewerkt
door projectorganisatie De Maaswerken, een samenwerkingsverband van het
ministerie van Verkeer en Waterstaat, de provincie Limburg en het
ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. De site geeft
achtergronden en (onder de knop 'Nieuws') actuele ontwikkelingen.
