Duurzaamschip.nl schoolvoorbeeld van projectmatig werken op internet

Door Dirk van der Meulen
(ook te lezen in de Binnenvaartkrant van 3 december 2002)

Het rapport 'Grenzen aan de groei' van de Club van Rome (1972) en milieurampen als die in Seveso (1976), Sandoz (1987), Lekkerkerk (1980), Bophal (1984), Tsjernobyl (1986) en met de Exxon Valdez (1989) tekenen het begin van de duurzaamheids-beweging. Het roer moet om! De drie P's, van People, Planet en Profit (arbeid/samenleving, milieu en winst/economische groei), zijn bedacht als dimensies in de bedrijfsvoering, 'actoren' die met elkaar in evenwicht horen te zijn. Het Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen op www.duurzaam-ondernemen.nl is hèt Nederlands trefpunt voor achtergrondinformatie en initiatieven. Veel links zijn ook te vinden op duurzaamondernemen.pagina.nl.

Stringenter beleid
'Verladers vragen in toenemende mate om kwalitatief hoogwaardige service, nationale en Europese overheden handhaven een steeds stringenter beleid ten aanzien van veiligheid en milieu', staat in de inleiding bij de CBRB-tankvaartnota. 'Het is het streven van de sector om zich binnen deze randvoorwaarden op basis van goed ondernemerschap te ontwikkelen tot een duurzame sector, duurzaam zowel in economische zin als op gebied van milieu en veiligheid.'
In economische zin gaat het volgens de nota om kwaliteit van transport en overslag, benutting van schepen en beheersing van kosten; sociaal gezien om veiligheid aan boord, handhaving vaartijden, externe veiligheid en arbeidskwaliteit; en vanuit ecologisch of milieu-oogpunt om het voorkomen van emissie naar lucht en water. Een samenvatting van de nota staat op de CBRB-website.

Duurzaamheid kent geen uniforme uitleg. Bij duurzaam goederenvervoer draait het volgens de website van het Directoraat-Generaal Goederenvervoer bij Verkeer en Waterstaat vooral om de eigen verantwoordelijkheid van marktpartijen: 'Eén van de uitdagingen van het goederenvervoerbeleid is dat bij een verdere economische groei de huidige kwaliteit van de leefomgeving op zijn minst gehandhaafd blijft en liefst verbetert. Niet alleen de overheid, ook verladers, vervoerders, consumenten en fabrikanten van vervoermiddelen hebben daarin een verantwoordelijkheid.'
Schepen kunnen altijd stiller en schoner, en soms is transport zelfs geheel overbodig. Voor 'transportbesparing' hebben overheid en ondernemersorganisaties een speciaal programma-met-site opgetuigd: www.transportbesparing.nl.

Duurzaamschip.nl
In de scheepvaart loopt het webinitiatief www.duurzaamschip.nl voorop. Een site waar het enthousiasme vanaf straalt, en bovendien een prima voorbeeld van samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Duurzaamschip.nl noemt zich pretentieus 'hét kennisportaal voor de gehele Short Sea Shipping sector'. Dat lijkt nauwelijks overdreven, want zowel reders als studenten, werven en maritieme toeleveranciers kunnen er terecht voor informatie over duurzame scheepvaart.
De site werkt, meldt het openingsscherm: 'Dat steeds meer partijen het belang van scheepvaart - welke het milieu zo weinig mogelijk belast en tevens veilig, mensvriendelijk en economisch rendabel is - onderkennen, is te merken aan het toenemende aantal deelnemende partijen. Organisaties die het initiatief ondersteunen. Aan concrete onderzoeksopdrachten. En aan enthousiaste reacties in de markt.'

Duurzaamschip.nl heeft een vrij voor publiek toegankelijk deel, maar wie beschikt over een inlognaam en paswoord kan telewerkend aan de slag met de webtoepassing die de samenwerking binnen het tweejarig onderzoeksproject 'Duurzame Short Sea Shipping' (DSSS) ondersteunt. De site is als kenniscentrum opgezet door het Maritiem instituut De Ruyter van de Hogeschool Zeeland in Vlissingen, samen met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR). Docenten begeleiden het project, studenten treden op als projectmanagers. Meerdere opleidingen van de Hogeschool Zeeland zijn bij het project betrokken.

Het kenniscentrum wordt behalve door de KVNR gesteund door Holland Marine Equipment, Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie, Nederland Maritiem Land, Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGG en IVW-Divisie Scheepvaart), Stichting De Noordzee en TU-Delft.
Deelnemende rederijen zijn: Briese Shipping, Clearwater, Chr. Kornet & Zn., Deo Juvante Scheepvaartbedrijf, Panta Rei Scheepvaart, Rederij Montalex, Rederij Van Der Meijden, Scheepvaartbedrijf Schot, Scheepvaartonderneming Sympathy, VOPAK Shipping en Wagenborg Shipping.

Voortstuwingsrendement
Bestaande en nieuwe schepen duurzaam maken is het uiteindelijk doel van het onderzoeksproject. Deelprojecten richten zich op voortstuwing, energie-opwekking, communicatie, drinkwaterproductie, bunkers, alternatieve brandstof, emergency response, ship recycling, smeerolie reinigen en hergebruik, environmental index, piraterij, modaliteiten 'baltic', 'mediterranian west' en 'mediterranian oost', varen met buitenlanders en werkdrukverlaging. Concrete resultaten zijn er ook. In 'Tipplaatschroef en brandstofbesparing' beschrijft begeleidend docent dr Adriaan Temmink hoe met tipplaten op de schroef het voortstuwingsrendement van de 3500 tonner Regulus van rederij Schot wordt verhoogd. Om deze en andere innovaties ook financieel mogelijk te maken, heeft de KNVR het Maritiem Innovatie Risicofonds (MIR) ingesteld.

De website Duurzaamschip.nl laat buitenstaanders op een praktische manier zien hoe je vorm kunt geven aan duurzaam ondernemen in de scheepvaart. Achter de knop 'Deze site...' blijkt wat er allemaal nog meer mee kan. Informatie die op verschillende locaties wordt gemaakt, is via het besloten deel van de site bereikbaar voor studenten, docenten, en participerende partijen elders. De site maakt daadwerkelijk telewerken mogelijk, onafhankelijk van waaruit men via het internet met duurzaamschip.nl communiceert. Het e-mailverkeer binnen het project wordt uniform afgehandeld, deelnemers kunnen elkaar online 'zien' en overleggen, een rapportage tool vraagt studenten periodiek hun voortgang en knelpunten te melden. Juist vanwege de structuur van de website is het heel goed mogelijk anderen te laten participeren in het project Duurzaam Schip. De site faciliteert alle gebruikers, per groep of persoonlijk.