‘Natte’ innovaties laten binnenvaart excellerent

Door Dirk van der Meulen
(ook te lezen in de Binnenvaartkrant van 8 oktober 2002)

"Voor Nederland is het erg belangrijk dat ondernemers nieuwe producten, diensten en technologieën ontwikkelen en in de markt zetten. Dat is innoveren", zei Heinsbroek op Prinsjesdag bij de presentatie van zijn eerste EZ-begroting. "Innovatie is de sleutel tot de kenniseconomie en een hogere arbeidsproductiviteit. Op dit gebied dreigt Nederland echter achterop te raken op het Europese gemiddelde en de aansluiting met de wereldtop te missen. Hierdoor loopt onze ambitie gevaar om in 2010 tot de kopgroep van Europa te behoren."

Handleiding
Met 663 zoekverwijzingen bij Google naar de combinatie van innovatie en binnenvaart verlang je naar een heldere online handleiding voor innoverende binnenvaarders. Er wàs een site van het Bureau Innovatie Binnenvaart, maar dat lijkt op raadselachtige wijze van de webbodem verdwenen. Links lopen dood; dat scheelt minstens 10% in de Google-hitscore, maar helpen doet het niet. De rest van de links geeft een versnipperd beeld over het innovatiegehalte van de binnenvaart. Later ontdekken we bij het Bureau Voorlichting Binnenvaart toch nog een knop ‘Innovatie’ met BIB-informatie. Ook een reactieformulier waar je een goed idee voor de binnenvaart kunt achterlaten, en iets over ‘trends en ontwikkelingen’.

Op de site van de Mercurius Scheepvaart Group is de innovatiedrift nog het best voelbaar. Vooral in de rubriek ‘Nieuws’ krijg je de indruk dat Robert Zimmerman met zijn gedurfd ondernemerschap regelmatig innovatieve ideeën weet om te zetten in concrete vernieuwingen voor de binnenvaart. De koppen spreken voor zich: ‘Meeltanker Mercurial Latistar ingezet in bloemaanvoer Avebe Latenstein’, ‘Bierbrouwers willen op rivier hoppen’ - om maar eens wat op de site overgenomen verhalen aan te halen uit de Binnenvaartkrant. Geplaatst in een ander kader krijgen ze een nieuwe dimensie. De Mercurius-site is ook verder het bezoeken waard, voor informatie over schepen die varen onder de Mercurius-vlag en het werkaanbod via het uitzendbureau Abdemar.

Met de Mercurial Latistar, die tijdens de Nijmeegse Haven & Transportdagen ten doop werd gehouden, hebben Mercurius en binnenvaartondernemer Jaap Vooys een grootschalige zelflader en -losser geïntroduceerd in de binnenvaart. Over het doordachte initiatief zei Robert Zimmerman eerder in de Binnenvaartkrant: ‘De binnenvaart moet de handling vaker zelf doen. Er wordt meer in logistieke toepassingen gedacht. We moeten de kansen niet laten liggen, want dan missen we de boot.’ Het nieuwe palletschip River Hopper, dat ‘full truck loads’ bier gaat varen, past in datzelfde streven naar vernieuwing van het vervoer over water.

Distrivaart.nl
Distrivaart verdient een eigen site. De domeinnaam distrivaart.nl is geregistreerd, maar de site is - ook na het eerste door minister Roelf de Boer van boord gedragen bierkrat - (nog) leeg. Nederland Distributieland (NDL) heeft zich over het project ontfermd en geeft op de eigen site wat achtergronden. Wie (meer) detailinformatie wil, kan bij NDL ook de gratis CD-Rom over het Distrivaart-project bestellen.
In projecttermen wordt het doel als volgt omschreven: ‘Het ontwikkelen van een binnenvaart transport netwerk dat door verladers zal worden gebruikt voor het binnenlands vervoer van ‘fast moving consumer goods’ tussen fabriek of fabrieks-DC en de DCs van retailers. Het binnenvaartnetwerk wordt beheerd door een orchestrator en wordt uitgevoerd door een logistiek dienstverlener en kenmerkt zich doordat een voor binnenvaart nieuwe ladingdrager wordt gebruikt: de pallet. Onderzoek naar de houding van belangrijke verladers, retailers en logistieke dienstverleners ten aanzien van het gebruik en mogelijkheden van nieuwe modaliteiten voor palletvervoer via een onderbouwing van de kansen voor een binnenvaartnetwerk voor palletvervoer in Nederland.’

Het gaat hier dus om meer dan alleen maar ‘slimme’ schepen. NDL werkt in het project samen met TNO-Inro, het ministerie van EZ, verladers als Bavaria, Grolsch, Heineken en Kimberly-Clark, retailers als Albert Heijn, Schuitema en Aldi èn binnenvaartondernemingen. TNO-inro doet denkwerk voor wat men op de site noemt ‘Logistieke Performance Verbetering’, zoals het project Distrivaart. ‘Bij het technische ontwerp of de technische evaluatie van een alternatief (bijvoorbeeld een data warehouse of een vervoermiddel) kunnen we de diensten inschakelen van onze collega’s uit de 13 andere TNO instituten. Samen een veelvoud aan internationaal erkende expertises, van klimaatbeheersing bij de bouw van distributiecentra tot de beveiliging van internetcommunicatie.’

Praktijkdeskundigheid
Niet altijd hoef je voor het uitwerken van innovaties te rade te gaan bij grote (en dure) instituten. Praktijkdeskundigheid kan evengoed als basis dienen. Kijk maar op de site van Elbert Binnenvaart Consultancy, van binnenvaartondernemer Elbert Vissers die gespecialiseerd is in telematica en innovatief vervoer. 'Elbert BC' ontwerpt transport- en distributie- concepten waarbij binnenvaart, innovatieve overslagtechnieken en telematica een belangrijkerol spelen. Het doel van deze concepten is doorgaans het vervoer van de weg te halen. Daarnaast spelen effectiviteits- verbetering en efficiëntie een belangrijke rol, volgens Vissers. ‘De concepten steunen op de uitstekende 'Just in time' kwaliteiten van de binnenvaart, aangevuld met innovatieve overslagsystemen, en tracking en tracing van de schepen en de lading.’

Het BVB noemden we al; daar staat ook een heel Bureau Consultancy Binnenvaart klaar om de ‘modal shift’ van weg naar water te bevorderen.

‘Innoveren is een zaak voor ondernemers’, schrijft minister Heinsbroek in de EZ-begroting 2003, waaruit ook de subsidies van Senter en de innovatie-begeleiding door Syntens worden gefinancierd. ‘De overheid kan dit echter wel stimuleren, met name waar het gaat om het toepassen en verspreiden van kennis uit universiteiten, het beschermen van kennis met octrooien, het ondersteunen van doorbraaktechnologieën en het aantrekken van kennisintensieve bedrijven uit het buitenland. Daarnaast bevordert het kabinet een goede deelname van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan Europese onderzoeks- en innovatieprojecten.’ Een mooie uitdaging voor de Binnenvaart Innovatiedag die het CBRB in december samen met het Bureau Innovatie en de Stichting Projecten Binnenvaart wil gaan houden.