Wat doet Pegel Kaub overmorgen?

Door Dirk van der Meulen
(ook te lezen in de Binnenvaartkrant van 12 augustus 2003)

Hoeveel lading schepen precies moeten achterlaten vanwege het lage water blijft giswerk. In kranten doen verhalen de ronde over eenderde tot de helft. Uit meldingen van de meer dan 90 varende deelnemers aan VAART!Vrachtindicator blijkt een vrij forse afname van de beladingsgraad: van 87,4% in juni naar 77,7% in juli. Het gemiddelde ligt onder normale omstandigheden rond de 90%.
De percentages zijn bij benadering en wellicht wat optimistisch, omdat bij het afsluiten van een reis ‘op waterstand’ nog geen zekerheid bestaat over de werkelijk geladen hoeveelheid uit een vrijgegeven partij.

Rijnvrachten
Al even onzeker is het effect van laag water op de Rijnvrachten. Schippers verdisconteren de laagwatertoeslag in hun vracht, of melden een vracht exclusief Kwz, waarbij de werkelijke toeslagpercentages pas uit de eindafrekening blijken. De opgegeven vrachten in VAART!Vrachtindicator geven in juli een stijging van de vrachtindex te zien met 8,6 punten naar 106,7.

In de VAART!Vrachtindex tellen alleen ‘indexeerbare’ reizen mee, van ruim 20 trajecten met vergelijkbare ladingsoorten en het gemiddelde van 2002 als basis (=100), zo valt te lezen op de webpagina van de vrachtindicator. Door via de mailinglijst van VAART!Vrachtindicator anoniem reisgegevens uit te wisselen, informeren varende ondernemers elkaar over de situatie op de binnenvaartmarkt.

Praktijkmeteorologen
Een ervaren schipper kan met een blik op de weerkaart van Europa wel ongeveer aangeven welke kant het opgaat met de Rijnwaterstanden. Dat de eerste laagwaterperiode in juli gevolgd zou worden door een periode met nog minder water in augustus was voor kenners al snel te voorzien. De feitelijke waterstanden staven de aannames van deze praktijkmeteorologen met grote regelmaat, maar hun betrouwbaarheid wordt doorgaans alleen in eigen kring erkend.

Elwis, de Duitse website met informatie over vaarwegen en waterstanden op www.elwis.de, gaat sinds kort een stapje verder. Voor een aantal meetpunten langs de Rijn, maar ook langs de Elbe en de Donau, wordt een ‘Wasserstandsvorhersage’ gegeven. Eerder zag je die alleen als steden en dorpen door hoog water onder dreigden te lopen, nu dus ook in situaties waarbij de aflaaddiepte voor schippers kritisch begint te worden. Zonder het web zou de tijdige verspreiding van deze informatie naar de varende gebruikers praktisch onmogelijk zijn.

‘Wasserstandsvorhersagen’ zijn er langs de Rijn voor Oestrich, Kaub, Koblenz, Keulen, Düsseldorf, Ruhrort en Emmerich. De ‘drempel’ bij Kaub is ongetwijfeld de meest kritische. Elwis geeft een ‘Vorhersagewert’ om de twee uur voor de rest van de dag, de volgende dag en tot in de ochtend van de dag daarna. Verder dan ‘overmorgen’ gaat Elwis niet, het blijft een voorspelling zonder garantie, maar wel één met houvast. De schipper die in Rotterdam een reis aanneemt ‘naar boven’ zal desondanks grotendeels op eigen inzicht blijven vertrouwen. En op goede, vooraf gemaakte vervoersafspraken.

Voorwaarden
Voor algemeen gebruik zijn de vervoersvoorwaarden van het Centraal Bureau Rijn- en Binnenvaart te downloaden van de website www.cbrb.nl. Daarin wordt veel geregeld, bijvoorbeeld het recht op schadevergoeding bij oponthoud door laag water. Maar geen laagwatertoeslag als compensatie voor een geringere aflaaddiepte. Dat zou volgens de NMa gelijk staan aan ongeoorloofde mededingingsbeperking.

De Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) hanteert wel een aantal ‘relevante waterstanden voor de scheepvaart’, waaronder de stand van 140 cm bij Kaub als peil voor de laagwatertoeslag. In de praktijk gaat het om een procentuele toeslag die hoger wordt, naarmate Pegel Kaub lager staat dan 140 cm. De feitelijke toeslag is een zaak van onderhandelen tussen schipper en opdrachtgever.

Infocentrum
Het Infocentrum Binnenwateren heeft een nieuw internetadres: www.infocentrum-binnenwateren.nl. De inhoud stond al langer online. Dagelijks verzorgt het Infocentrum de waterstanden en scheepvaartberichten. Ook hoogwater-, ijs-, en zwemwaterberichten staan op deze site. Als de afvoer van Rijn of Maas zo laag is dat er watertekorten dreigen te ontstaan, begint het Infocentrum met laagwaterberichtgeving.

Rijkswaterstaatdirecties leveren afvoergegevens aan van ca. 120 meetpunten. Aan de hand van deze gegevens wordt door het Infocentrum een overzichtskaart van Nederland gemaakt waarop staat aangegeven hoeveel water er op de meetpunten wordt onttrokken of geloosd. Het Infocentrum verstuurt deze kaart eenmaal per week aan de regionale Rijkswaterstaatdirecties. Zij kunnen op basis van deze gegevens de inlaat van water afstemmen op de waterbehoefte. Het water kan dan zo worden verdeeld dat scheepvaart, landbouw en natuurgebieden zo min mogelijk schade ondervinden.

Eigen site voor Tricolor-berging

Het lijkt inmiddels een standaardrecept: de rampgeschiedenis en hoe Smit erbij betrokken raakte, partners in de Combinatie Berging Tricolor (CBT), specificaties van het schip, bergingsmethode, ingezette bergingsvaartuigen, verzekeringsaspecten, nieuws en foto’s. Kranten en nieuwssites staan bol van de Tricolor-berging en het randgebeuren (ramptoerisme en autoschade), de officiële bergingssite houdt zich bij de harde feiten.

Op 7 augustus is het laatste nieuws dat de bergers een begin hebben gemaakt met het afzagen van de tweede sectie. De eerste staat dan al een paar dagen in Zeebrugge aan land voor complete ontmanteling. In aansprekende animaties wordt verbeeld hoe de aanvaring zich precies voltrok, hoe het zagen gaat (vanaf de bodem naar boven), hoe de secties worden opgehesen en op een pontonschip worden afgevoerd. De berging duurt voort, de site groeit.

De website is Engelstalig, maar de illustraties zijn sprekend in alle talen.