Editie 1.17 van 9.11.2000
© 2000 VAART! Info

Elke 14 dagen in

Het Web is een veertiendaagse rubriek die laat zien hoe de bedrijfstak Rijn- en binnenvaart zich het Web eigenmaakt.

Vorige afleveringen
van Het Web:

Weinig online-promotie voor stands op Rotterdam Maritime

Het web op voor wat je wilt worden

Intern@ten online

Waterland.net: vrijgevochten ‘vogelperspectief’ van RWS

Van Elwis tot Copit

RhineFreight.com voorspelt revolutie in Rijnvaartmarkt

Varende gastvrijheid op cruise.pagina.nl

Bunkeren op het web met dynamische prijsvorming

Ontluikende initiatieven voor tele-pastoraat en digiwelzijn

Inzicht in de markt via Brussels ‘Observatorium’

Scheepspraet als open dagboek voor iedereen

In heel Europa rivierinformatie volgens INDRIS-standaard

‘Nog leuker dan kijken naar sites is zelf een site maken’

Doorklikken in de ring van binnenvaartsites

‘Wat wij doen op de post? Kijk maar op mijn site’

‘Het Web is een visitekaartje voor de binnenvaart’


Veil je eigen handel!
Actueel aanbod


ma di wo do vr za
Alle dagen actueel
!



Nieuws, vragen, suggesties of opmerkingen over VAART! kun je kwijt bij de redactie op info@vaart.nl

Deze pagina is het best te lezen met Netscape 3.0 of een vergelijkbaar type browser.

© 2000
VAART! Info

Netwerkvaardigheid verplichte kost voor iedere e-Burger, zegt professor Roel Pieper

De e-Binnenvaart komt eraan

‘Wij leven in een tijd waarin wij met de snelheid van het licht met elke uithoek van de wereld kunnen communiceren, waarin alle denkbare kennis opgeslagen zit in omvangrijke informatienetwerken en waarin het de taak van elke burger is zich het gebruik van deze netwerken eigen te maken.’ Dat zei prof. ir Roel Pieper - voorheen Philips, nu een nationale internetgoeroe - begin oktober in zijn rede bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Electronic Commerce aan de Universiteit Twente. Pieper zocht onmiddellijk het netwerk op; de wereld kon via Internet op www.roelpieper.com zijn tekst al lezen toen het gehoor in de Enschedese aula nog even door moest bijten. Zij kregen aan het eind de rede in druk mee, met de uitnodiging er vooral online over door te discussiëren.

www.roelpieper.com

Informatienetwerken vormen zich, ook in de binnenvaart. Bij de 500ste BICS-deelnemer kon secretaris Kees de Vries van het Bureau Voorlichting Binnenvaart nog een punt scoren, door toe te geven dat níet vraag en aanbod van lading maar het onderling contact per e-mail het online netwerken in de binnenvaart gestalte gaf. Er zijn inmiddels over de duizend BICS-gebruikers. Hoe het verder zal gaan weet niemand nog. Wel neemt het internetgebruik in de binnenvaart met sprongen toe. En GPRS, de Internet-versneller voor GSM, komt eraan...

Nuttige toepassingen, zoals BICS maar ook nieuws per e-mail, brengen dagelijks meer binnenvaarders achter de boord-pc. Toch voelt dat niet als het einde van een ontwikkeling. Uiteindelijk zullen binnenvaarders de informatienetwerken gebruiken om geld te verdienen met zakelijke toepassingen als - toch! - vrachtuitwisseling. De vraag is wie ‘de markt’ maakt. Niet het gepasseerde station Teleship; Bargelink misschien, of iidesk, of wie weet welke andere partij zich nog openbaart. Wellicht is er ruimte voor meerdere markten naast elkaar. Weet Pieper het? We volgen zijn oratie op zoek naar lichtpuntjes voor de toekomst van de e-Binnenvaart.

Kennis delen
‘Kennis is macht’ is volgens Pieper een volstrekt achterhaald begrip. Met meer netwerkvaardigheid is het nieuwe motto ‘Kennis délen is macht’. Pieper: ‘Netwerkvaardigheid bestaat voornamelijk uit het vermogen om kennis te delen - niet met een selecte groep, maar als het even kan met iedereen die geïnteresseerd is in die kennis.’ Leuke opmerkingen van de nieuwbakken professor, maar was zijn kennis eigenlijk het delen wel waard? Hij kwam al gauw op de proppen met de middeleeuwse dorpsomroeper, destijds het centrale punt waar informatie uit verschillende hoeken samenvloeide. Tegenwoordig zou zo iemand behoorlijk wat maatschappelijke macht hebben, maar in de middeleeuwen was het mondeling overleveren van informatie niets meer dan een gewoon ambacht.

Door toedoen van Gutenberg, de uitvinder van de boekdrukkunst, werd de menselijke factor minder belangrijk. Dezelfde informatie kon op meerdere plekken tegelijkertijd beschikbaar zijn. Een hele verandering, maar nog steeds geen revolutie. Dat was ook de uitvinding van de telefoon door Alexander Graham Bell in de tweede helft van de negentiende eeuw nog niet. Het netwerk was dan wel omvangrijker, sneller en geavanceerder, maar ten opzichte van de boekdrukkunst was het een stap terug, richting gesproken woord. Documenteren en archiveren kon je die telefoongesprekken niet. Telegraaf en telex brachten daar weer verandering in, en volgens Pieper ligt in die apparaten dan ook de eigenlijke oorsprong van de huidige datanetwerken.

Minderheid met tijdsvoordeel
Het was slechts een kleine minderheid die toegang had tot de eerste datanetwerken. Wie tot die minderheid behoorde, kon beschikken over een groot tijdsvoordeel. Informatie in druk had er al snel 24 uur voor nodig om de ontvanger te bereiken. Met telegraaf en telex was dat slechts een kwestie van seconden. De telex was daarom ook heel lang beeldbepalend in menig bevrachtingskantoor. Hotline tussen de verlader/ontvanger en de vele aanbieders in de vervoersmarkt. Toegang tot informatie en de tijd die nodig is om informatie van a naar b (of van de wal naar het schip en omgekeerd) te brengen, zijn tot op de dag van vandaag cruciale factoren. In de binnenvaart verlaagden radio, televisie (teletekst!), marifoon, en mobiele telefoon de informatiedrempel.

Het revolutionaire van met name radio en tv lag vooral in het ontstaan van een waarachtig Global Village. Pieper: ‘Met de komst van ether- en satellietnetwerken had de dorpsomroeper van weleer plotseling een miljoenenpubliek tot zijn beschikking.’

Snellere acceptatie
Had de boekdrukkunst er nog enkele eeuwen voor nodig om tot een massamedium uit te groeien, radio en tv bereikten die status in luttele decennia. Een dergelijke relatief snelle acceptatie ondervond ook de telefoon. De personal computer (het apparaat) en Internet (het netwerk) zorgden voor nieuwe snelle veranderingen. In krap tien jaar tijd vond eerst de pc zijn plek in de meeste westerse huishoudens. Internet had er slechts vijf jaar voor nodig om tot een massamedium uit te groeien. Dat record is inmiddels alweer gebroken door de mobiele telefoon, die het nog geen drie jaar kostte om massaal geaccepteerd te worden.

Binnenvaarders weten daar als geen andere beroepsgroep van mee te praten. Wie heeft er tegenwoordig geen mobiele telefoon? Ruim zestig procent gebruikt volgens de laatste meting van Bureau Telematica Binnenvaart (voorjaar 2000) een pc aan boord; in deelmarkten als de tankvaart is er nu al een 100% dekking op dat punt en binnen twee jaar geldt die voor vrijwel de gehele binnenvaart. Zo’n 35% kan met een modem via GSM contacten leggen met netwerken voor telebankieren, BICS en e-mail. Het surfen op internet komt nog betrekkelijk weinig voor. Daar zijn de lage verbindingssnelheid (via GSM 9600 bits per seconde) en hoge kosten debet aan. GPRS (General Packet Radio Service), met theoretisch snelheden tot 100.000 bits en een prijsstelling op basis van de hoeveelheid verzonden en ontvangen data, lijkt daar binnen afzienbare tijd verandering in te brengen.

Wie nu nog openlijk durft te twijfelen aan de naderende sociale acceptatie van mobiel internet, moet volgens Pieper wel heel stevig in zijn schoenen staan. En ook in dat opzicht is de binnenvaart al ver vooruit in de tijd. Andere smaken dan mobiel internet doen zich aan boord eenvoudig niet voor.

Netwerkvaardigheid
Pieper’s woorden van de wal zijn direct te vertalen naar de binnenvaart: ‘De wereld is een dorp geworden, waarin de omroeper van weleer verscheidene gedaantes heeft aangenomen. Een complex dorp, èn een verdeeld dorp. Een substantieel gedeelte van de dorpsgemeenschap is niet aangesloten op de digitale tamtam.’ Het bezit van informatie is een machtsfactor van jewelste. Door de eeuwen heen is de mensheid zich daar terdege van bewust geweest. Wie de beschikking had over de landkaarten met de vaarroutes naar Oost-Indië en snel tot grote rijkdom wilde komen, deed er goed aan uiterst omzichtig met die informatie om te gaan. Toch baart het zorgen dat slechts een kleine minderheid van de wereldbevolking toegang heeft tot de nieuwerwetse informatienetwerken. Pieper: ‘Alleen degenen die op het juiste moment de juiste kennis uit de overvloed van informatienetwerken weten te halen en daarop efficiënt kunnen reageren, zullen de e-Wereld naar hun hand kunnen zetten. Zij zijn de digitale have’s - de netwerkvaardigen - van overmorgen.’

Netwerkvaardigheid is fundamenteel, en volgens de Twentse hoogleraar e-commerce misschien nog wel belangrijker dan lezen of schrijven. ‘Hierin ligt een grote sociaal-maatschappelijke uitdaging, in de eerste plaats voor het onderwijs. Onze scholen zouden een centrale rol moeten spelen in het bijbrengen van netwerkvaardigheid, maar lopen nu zelf tegen een enorme achterstand in ontwikkeling op. Lesmateriaal en onderwijsmethoden zijn hopeloos verouderd. Het mag niet zo zijn dat de ontwikkeling van de netwerkmaatschappij aan deze belangrijke basis wordt tegengehouden.’

Bedrijfsprocessen
‘Snellere, betere en betrouwbaarder netwerken leidden aanvankelijk tot een marginalisering van de factoren tijd en plaats’, vervolgt Pieper zijn inaugurele rede. ‘Nu maken ze een niet te onderschatten revival door - sterker nog: wie optimaal van deze factoren gebruik weet te maken, beschikt over een groot concurrentievoordeel. Ondernemingen moeten zich ernstig afvragen op welke plaats en in welk tijdsbestek hun bedrijfsprocessen moeten worden uitgevoerd. Niet zelden zal het daarbij neerkomen op het volledig uitbesteden van processen.’

Hoe zat het ook al weer in de binnenvaart? WaterNet was begin jaren ’90 (vorige eeuw) z’n tijd al ver vooruit. Een pc aan boord was nieuws, en dat je er 200 met elkaar liet praten al helemáál. Toch zagen toen al de eerste organisaties (Gebr. Broere, NPRC) kans daarmee de communicatie tussen boord en kantoor te verbeteren. Marginaal, maar er gebeurde wel iets in de bedrijfsprocessen. Vervolgens zou Teleship het een paar jaar geleden helemaal gaan maken; na Teleroute in het wegvervoer leek ook in de ‘natte’ vervoerstak het succes voor het oprapen. Het Bureau Voorlichting Binnenvaart steunde het initiatief van Wolters Kluwer waar het maar kon. Door de grote vooruitgang in internet en het gebruik van (besloten) extranetten was er technisch weinig in de weg, maar het internetbereik onder varenden ontbrak evenals de bereidheid van verladers en bevrachters zich op die elektronische markt volledig te geven. Van Teleship hoor je intussen weinig meer.

Nieuwe marktinitiatieven
Niet-commerciële informatienetwerken als BICS (Binnenvaart-Informatie- en Communicatie-Systeem van Rijkswaterstaat met zo’n 1000 aansluitingen voor onder meer elektronisch aanmelden bij het IVS), en het VAART!Forum (nieuws en discussie per e-mail, 700 deelnemers waarvan ruim de helft varend) houden momenteel de binnenvaart online en interactief. Het wachten is op snellere internet-verbindingen en nieuwe marktinitiatieven.

BargeLink.com en iidesk.com lijken te zorgen voor de ‘niet te onderschatten revival’ van Pieper. Zij manifesteren zich als ‘e-markten’, waar binnenvaartondernemers en verladers in betrekkelijke openheid rechtstreeks zaken met elkaar kunnen doen.

www.bargelink.com

BargeLink, een initiatief van het Nederlandse Petroplus International N.V., BP, Koninklijke Vopak N.V. en Marquard & Bahls AG (handelend onder de merknamen Mabanaft en Oiltanking), start met de meest uitgesproken ambitie: ze claimt 20% van de markt, vooral in het transport van minerale olie en chemie. Bij de presentatie in september werd op de lange termijn een beursgang, met de mogelijkheid voor anderen om te participeren in het initiatief, niet uitgesloten.

www.iidesk.com/ship

Het andere initiatief, iidesk, stelt zich met veel meer nadruk op als een neutrale markt. Met Shell bestaan weliswaar contacten over een mogelijke rol als ‘launching customer’, maar de oliemaatschappij dient zich hooguit aan als klant (naast alle andere klanten) en ambieert zeker geen (mede-)eigenaar te worden van de markt. Dat zou het ‘open’ karakter al gauw geweld aan doen. De site van iidesk doet het ook bescheidener: niet zo zwaar opgetuigd zoals BargeLink, maar een ‘desktop’ voor verladers en één voor schippers. Daarop zouden ze ‘hetzelfde anders’, efficiënter en meer transparant, moeten doen: reizen aanbieden en erop reflecteren. Hoe dat straks met de prijsvorming moet en of het schippers betere vrachten oplevert, is nog een regelmatig punt van discussie, onder meer in het VAART!Forum.

Vitale delen blootleggen
Risico’s nemen hoort erbij, vindt professor Pieper, en ook de vraag of je als bedrijf je e-Business Process Outsourcing (eBPO) op orde hebt.. ‘Wie zich wil equiperen voor de netwerkeconomie, zal bereid moeten zijn om vitale delen van de onderneming bloot te leggen en op die gebieden de samenwerking te zoeken. Een keuze voor die strategie heeft grote gevolgen voor de aard van de onderneming, voor het managen ervan en voor de in- en externe communicatie. Vergelijkingen zullen straks worden gemaakt tussen bedrijven die hun eBPO goed beheersen en bedrijven die dat principe in de wind slaan. Elke sector zal een virtuele marktleider krijgen. Dat is de onderneming die alle bedrijfsprocessen uit elkaar weet te trekken, en daardoor een transparanter zicht krijgt op tijd, kwaliteit en prijs - de concurrentiefactoren die ertoe doen!’

Volgens Pieper is het elektronisch uitbesteden van bedrijfsprocessen alleen mogelijk als ondernemingen het aandurven om met hun businesspartners informatie te delen; over bedrijfsprocessen, over klanten en over logistiek. ‘Durf ik dat, kan ik dat, wil ik dat… In een notendop is dat het dilemma waarvoor ondernemers zich vandaag de dag geplaatst zien.’ Er is een behoorlijke cultuuromslag voor nodig, voordat bedrijven informatie gaan delen met de buitenwereld. Daar heb je intrapreneurs bij nodig, werknemers die ondernemer zijn op de werkvloer. ‘Zij moeten een bedrijfscultuur creëren waarin het dragen van verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd, waarin innovatiedrift dominant aanwezig is en waarin het is toegestaan om fouten te maken.’

Ketenomkering
Burgers en binnenvaarders worden kleine bedrijven. Hun vraag naar goederen en diensten zullen zij uitbesteden aan het informatienetwerk. Netwerkvaardigheid is hier onontkoombaar. e-Burgers leren volgens Pieper dat het handiger is je voorkeur nauw te omschrijven en die via je e-paspoort aan het netwerk aan te bieden. Wie vervolgens het meest tegemoet kan komen aan zijn wensen, heeft een klant voor het leven. Het begin van ketenomkering. Burgers die mee willen in deze e-maatschappij zullen vooral ook zichzelf moeten veranderen. Permanente zelfeducatie is het devies. Wie de e-Wereld naar zijn hand wil zetten, moet daar zelf het initiatief toe nemen.

Pieper: ‘De keuze is: wil ik een digitale have worden, of blijf ik een digitale have-not. Aan informatienetwerken geen gebrek. We hebben ze in steeds meer soorten en maten, we krijgen ze met steeds grotere snelheden tot ons, we zijn omringd door lokale netwerken en mondiale communicatiesatellieten, we bedienen ons van vaste en mobiele infrastructuur. Niets onthoudt de e-Burger zijn toegang tot een constante stroom van informatie - het leven wordt één continue download.’

e-Burgers en e-Bedrijven zullen in Pieper’s visie voortdurend switchen tussen global en local informatie. Niet alleen zal de informatie op de wereldwijde netwerken een lokaler karakter krijgen, ook zullen de netwerken van de toekomst in veel gevallen uitsluitend een lokaal publiek gaan bedienen. Wie een vreemde stad binnenrijdt of arriveert op een luchthaven van een onbekend land, zal straks automatisch toegang hebben tot het lokale netwerk van de regio waarin hij vertoeft. Dat netwerk zal hem alle kennis en informatie bieden die nodig is om zijn verblijf zo aangenaam en efficiënt mogelijk te maken. De uit hun voegen barstende wereldwijde informatienetwerken hebben dringend behoefte aan een grootschalige herinrichting. Die uitdagende taak is weggelegd voor intelligente positioneringstechnieken. ‘Geacht netwerk: toon mij de informatie die ik hier en nu nodig heb.’

Het ultieme netwerk
Netwerken hebben volgens Pieper maar één uiteindelijk doel: een verdere ontwikkeling van het menselijke relatienetwerk. ‘Dat is het ultieme netwerk, waar ingewikkelde switches en routers geen enkele vat op hebben. Het relatienetwerk berust op de elementen vertrouwen, flexibiliteit en openheid. Tezamen vormen zij de e-Mentaliteit. Wie daarover in ruime mate beschikt, zal met volle teugen kunnen genieten van de informatiemaatschappij. Het wezen van de e-Mentaliteit bestaat uit de bereidheid kennis met anderen te delen. Pieper: ‘Kennis is macht is een achterhaalde gedachte. Wie niet bereid is zijn kennis te delen, zal ook niet snel kennis kunnen uitbreiden met informatie waar anderen over beschikken.’

In sommige industrietakken lijkt deze nieuwe mentaliteit al te beklijven. Steeds meer fabrikanten van computers en automobielen werken nauw samen op het gebied van inkoop, r&d en productie. Uit die samenwerking weten zij voordelen te behalen, kostenvoordelen en kennisvoordelen. Op het eerste oog lijkt hier sprake te zijn van een wat vreemde relatie, want niet zelden zijn deze bedrijven in de showroom of in het winkelschap moordende concurrenten van elkaar. ‘Het kernpunt van dit soort complexe relaties is dat er toegevoegde waarde wordt uitgewisseld. Partijen kunnen daar aanzienlijk beter van worden, maar moeten dan wel bereid zijn zich op fundamentele punten bloot te geven. Wie dit spel slim speelt, zal in staat zijn om belangrijke onderdelen van zijn waardeketen te verrijken.’

‘Valt er nog wat te verdienen in een volledig transparante markt, zo zullen bedrijven zich afvragen. Zij waren immers gewend om hun voorsprong te halen uit het gebrek aan transparantie. Wees gerust’, stelt Roel Pieper. ‘Zelfs op een transparante markt zijn heel wat voordelen te benutten. Wie over een grote mate van netwerkvaardigheid beschikt en van de factor tijd zijn belangrijkste wapen maakt, zal als winnaar uit de strijd komen.’



Hier ADVERTEREN? Plaats een button met link naar je site! Meer weten? Mail VAART!
of bel
06-53 596 496





index