Nieuws, vragen, suggesties of opmerkingen over VAART! kun je kwijt bij de redactie op info@vaart.nl
Deze pagina is het best te lezen met Netscape 3.0 of een vergelijkbaar
type browser.
© 2000
|
Netwerkvaardigheid verplichte kost voor iedere e-Burger, zegt professor Roel Pieper
De e-Binnenvaart komt eraan‘Wij leven in een tijd waarin wij met de snelheid van het licht met elke uithoek van de wereld kunnen communiceren, waarin alle denkbare kennis opgeslagen zit in omvangrijke informatienetwerken en waarin het de taak van elke burger is zich het gebruik van deze netwerken eigen te maken.’ Dat zei prof. ir Roel Pieper - voorheen Philips, nu een nationale internetgoeroe - begin oktober in zijn rede bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Electronic Commerce aan de Universiteit Twente. Pieper zocht onmiddellijk het netwerk op; de wereld kon via Internet op www.roelpieper.com zijn tekst al lezen toen het gehoor in de Enschedese aula nog even door moest bijten. Zij kregen aan het eind de rede in druk mee, met de uitnodiging er vooral online over door te discussiëren.
(ook te lezen in Weekblad Schuttevaer van 10 november 2000) Nuttige toepassingen, zoals BICS maar ook nieuws per e-mail, brengen dagelijks meer binnenvaarders achter de boord-pc. Toch voelt dat niet als het einde van een ontwikkeling. Uiteindelijk zullen binnenvaarders de informatienetwerken gebruiken om geld te verdienen met zakelijke toepassingen als - toch! - vrachtuitwisseling. De vraag is wie ‘de markt’ maakt. Niet het gepasseerde station Teleship; Bargelink misschien, of iidesk, of wie weet welke andere partij zich nog openbaart. Wellicht is er ruimte voor meerdere markten naast elkaar. Weet Pieper het? We volgen zijn oratie op zoek naar lichtpuntjes voor de toekomst van de e-Binnenvaart.
Kennis delen Door toedoen van Gutenberg, de uitvinder van de boekdrukkunst, werd de menselijke factor minder belangrijk. Dezelfde informatie kon op meerdere plekken tegelijkertijd beschikbaar zijn. Een hele verandering, maar nog steeds geen revolutie. Dat was ook de uitvinding van de telefoon door Alexander Graham Bell in de tweede helft van de negentiende eeuw nog niet. Het netwerk was dan wel omvangrijker, sneller en geavanceerder, maar ten opzichte van de boekdrukkunst was het een stap terug, richting gesproken woord. Documenteren en archiveren kon je die telefoongesprekken niet. Telegraaf en telex brachten daar weer verandering in, en volgens Pieper ligt in die apparaten dan ook de eigenlijke oorsprong van de huidige datanetwerken.
Minderheid met tijdsvoordeel Het revolutionaire van met name radio en tv lag vooral in het ontstaan van een waarachtig Global Village. Pieper: ‘Met de komst van ether- en satellietnetwerken had de dorpsomroeper van weleer plotseling een miljoenenpubliek tot zijn beschikking.’
Snellere acceptatie Binnenvaarders weten daar als geen andere beroepsgroep van mee te praten. Wie heeft er tegenwoordig geen mobiele telefoon? Ruim zestig procent gebruikt volgens de laatste meting van Bureau Telematica Binnenvaart (voorjaar 2000) een pc aan boord; in deelmarkten als de tankvaart is er nu al een 100% dekking op dat punt en binnen twee jaar geldt die voor vrijwel de gehele binnenvaart. Zo’n 35% kan met een modem via GSM contacten leggen met netwerken voor telebankieren, BICS en e-mail. Het surfen op internet komt nog betrekkelijk weinig voor. Daar zijn de lage verbindingssnelheid (via GSM 9600 bits per seconde) en hoge kosten debet aan. GPRS (General Packet Radio Service), met theoretisch snelheden tot 100.000 bits en een prijsstelling op basis van de hoeveelheid verzonden en ontvangen data, lijkt daar binnen afzienbare tijd verandering in te brengen. Wie nu nog openlijk durft te twijfelen aan de naderende sociale acceptatie van mobiel internet, moet volgens Pieper wel heel stevig in zijn schoenen staan. En ook in dat opzicht is de binnenvaart al ver vooruit in de tijd. Andere smaken dan mobiel internet doen zich aan boord eenvoudig niet voor.
Netwerkvaardigheid Netwerkvaardigheid is fundamenteel, en volgens de Twentse hoogleraar e-commerce misschien nog wel belangrijker dan lezen of schrijven. ‘Hierin ligt een grote sociaal-maatschappelijke uitdaging, in de eerste plaats voor het onderwijs. Onze scholen zouden een centrale rol moeten spelen in het bijbrengen van netwerkvaardigheid, maar lopen nu zelf tegen een enorme achterstand in ontwikkeling op. Lesmateriaal en onderwijsmethoden zijn hopeloos verouderd. Het mag niet zo zijn dat de ontwikkeling van de netwerkmaatschappij aan deze belangrijke basis wordt tegengehouden.’
Bedrijfsprocessen Hoe zat het ook al weer in de binnenvaart? WaterNet was begin jaren ’90 (vorige eeuw) z’n tijd al ver vooruit. Een pc aan boord was nieuws, en dat je er 200 met elkaar liet praten al helemáál. Toch zagen toen al de eerste organisaties (Gebr. Broere, NPRC) kans daarmee de communicatie tussen boord en kantoor te verbeteren. Marginaal, maar er gebeurde wel iets in de bedrijfsprocessen. Vervolgens zou Teleship het een paar jaar geleden helemaal gaan maken; na Teleroute in het wegvervoer leek ook in de ‘natte’ vervoerstak het succes voor het oprapen. Het Bureau Voorlichting Binnenvaart steunde het initiatief van Wolters Kluwer waar het maar kon. Door de grote vooruitgang in internet en het gebruik van (besloten) extranetten was er technisch weinig in de weg, maar het internetbereik onder varenden ontbrak evenals de bereidheid van verladers en bevrachters zich op die elektronische markt volledig te geven. Van Teleship hoor je intussen weinig meer.
Nieuwe marktinitiatieven BargeLink.com en iidesk.com lijken te zorgen voor de ‘niet te onderschatten revival’ van Pieper. Zij manifesteren zich als ‘e-markten’, waar binnenvaartondernemers en verladers in betrekkelijke openheid rechtstreeks zaken met elkaar kunnen doen. BargeLink, een initiatief van het Nederlandse Petroplus International N.V., BP, Koninklijke Vopak N.V. en Marquard & Bahls AG (handelend onder de merknamen Mabanaft en Oiltanking), start met de meest uitgesproken ambitie: ze claimt 20% van de markt, vooral in het transport van minerale olie en chemie. Bij de presentatie in september werd op de lange termijn een beursgang, met de mogelijkheid voor anderen om te participeren in het initiatief, niet uitgesloten. Het andere initiatief, iidesk, stelt zich met veel meer nadruk op als een neutrale markt. Met Shell bestaan weliswaar contacten over een mogelijke rol als ‘launching customer’, maar de oliemaatschappij dient zich hooguit aan als klant (naast alle andere klanten) en ambieert zeker geen (mede-)eigenaar te worden van de markt. Dat zou het ‘open’ karakter al gauw geweld aan doen. De site van iidesk doet het ook bescheidener: niet zo zwaar opgetuigd zoals BargeLink, maar een ‘desktop’ voor verladers en één voor schippers. Daarop zouden ze ‘hetzelfde anders’, efficiënter en meer transparant, moeten doen: reizen aanbieden en erop reflecteren. Hoe dat straks met de prijsvorming moet en of het schippers betere vrachten oplevert, is nog een regelmatig punt van discussie, onder meer in het VAART!Forum.
Vitale delen blootleggen Volgens Pieper is het elektronisch uitbesteden van bedrijfsprocessen alleen mogelijk als ondernemingen het aandurven om met hun businesspartners informatie te delen; over bedrijfsprocessen, over klanten en over logistiek. ‘Durf ik dat, kan ik dat, wil ik dat… In een notendop is dat het dilemma waarvoor ondernemers zich vandaag de dag geplaatst zien.’ Er is een behoorlijke cultuuromslag voor nodig, voordat bedrijven informatie gaan delen met de buitenwereld. Daar heb je intrapreneurs bij nodig, werknemers die ondernemer zijn op de werkvloer. ‘Zij moeten een bedrijfscultuur creëren waarin het dragen van verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd, waarin innovatiedrift dominant aanwezig is en waarin het is toegestaan om fouten te maken.’
Ketenomkering Pieper: ‘De keuze is: wil ik een digitale have worden, of blijf ik een digitale have-not. Aan informatienetwerken geen gebrek. We hebben ze in steeds meer soorten en maten, we krijgen ze met steeds grotere snelheden tot ons, we zijn omringd door lokale netwerken en mondiale communicatiesatellieten, we bedienen ons van vaste en mobiele infrastructuur. Niets onthoudt de e-Burger zijn toegang tot een constante stroom van informatie - het leven wordt één continue download.’ e-Burgers en e-Bedrijven zullen in Pieper’s visie voortdurend switchen tussen global en local informatie. Niet alleen zal de informatie op de wereldwijde netwerken een lokaler karakter krijgen, ook zullen de netwerken van de toekomst in veel gevallen uitsluitend een lokaal publiek gaan bedienen. Wie een vreemde stad binnenrijdt of arriveert op een luchthaven van een onbekend land, zal straks automatisch toegang hebben tot het lokale netwerk van de regio waarin hij vertoeft. Dat netwerk zal hem alle kennis en informatie bieden die nodig is om zijn verblijf zo aangenaam en efficiënt mogelijk te maken. De uit hun voegen barstende wereldwijde informatienetwerken hebben dringend behoefte aan een grootschalige herinrichting. Die uitdagende taak is weggelegd voor intelligente positioneringstechnieken. ‘Geacht netwerk: toon mij de informatie die ik hier en nu nodig heb.’
Het ultieme netwerk In sommige industrietakken lijkt deze nieuwe mentaliteit al te beklijven. Steeds meer fabrikanten van computers en automobielen werken nauw samen op het gebied van inkoop, r&d en productie. Uit die samenwerking weten zij voordelen te behalen, kostenvoordelen en kennisvoordelen. Op het eerste oog lijkt hier sprake te zijn van een wat vreemde relatie, want niet zelden zijn deze bedrijven in de showroom of in het winkelschap moordende concurrenten van elkaar. ‘Het kernpunt van dit soort complexe relaties is dat er toegevoegde waarde wordt uitgewisseld. Partijen kunnen daar aanzienlijk beter van worden, maar moeten dan wel bereid zijn zich op fundamentele punten bloot te geven. Wie dit spel slim speelt, zal in staat zijn om belangrijke onderdelen van zijn waardeketen te verrijken.’ ‘Valt er nog wat te verdienen in een volledig transparante markt, zo zullen bedrijven zich afvragen. Zij waren immers gewend om hun voorsprong te halen uit het gebrek aan transparantie. Wees gerust’, stelt Roel Pieper. ‘Zelfs op een transparante markt zijn heel wat voordelen te benutten. Wie over een grote mate van netwerkvaardigheid beschikt en van de factor tijd zijn belangrijkste wapen maakt, zal als winnaar uit de strijd komen.’ |
of bel 06-53 596 496
|