In heel Europa rivierinformatie
volgens dezelfde standaard

Door Dirk van der Meulen
(ook te lezen in de Binnenvaartkrant van 23 mei 2000)

In de wandelgangen aan boord van het mps Orca klinkt enig cynisme, ondanks het aanstekend enthousiasme in de presentaties van waterstaatsmensen. Prachtig allemaal die apparatuur en de vele mogelijkheden, maar vermoedelijk ook flink geprijsd. Een bondsman neemt zich voor er bij het vervolg dichter bovenop te zitten voor de belangen van zijn varende leden. Onbevestigde geluiden gaan er vanuit dat de overheid fors zal bijdragen, omdat een goed elektronisch overzicht ook en vooral het belang is van de vaarwegbeheerder.

INDRIS staat voor Inland Navigation Demonstrator for River Information Services. Europabreed wordt er al drie jaar aan gewerkt, door een breed partnership van vaarwegbeheerders, leveranciers van nautische apparatuur en computersystemen, en toekomstige gebruikers. De verschillende onderdelen van de Rivier Informatie Dienst (op z’n Engels afgekort als RIS) werden in Dordrecht getoond, zelfs ‘live’ met transponder-schepen op de radar/vaarkaart, over grote afstand zichtbaar en voorzien van labels met alle bijzonderheden. Zo’n schermbeeld van de verkeerspost moet ooit ook aan boord zichtbaar worden. Die werkelijkheid lijkt nog hooguit vijf tot tien jaar verwijderd. En voor een deel is die er al in de vorm van BICS (inmiddels 1000 gebruikers!), IVS90 en VOIR (verkeersinformatie op vaarwegen).

Management-ondersteuning
De Rivier Informatie Dienst (RIS) is ter ondersteuning van verkeers- en transportmanagement bij overheid en bedrijfsleven. RIS beoogt bijdragen te geven op verschillende onderdelen van het vervoersproces, alsmede op een zo goed mogelijk gebruik van de waterwegen in Europa. Het RIS bevat diensten die de informatie, voor zover aanwezig en van belang, ontsluit zonder tijdverlies. Een RIS is een netwerk dat de bronnen van overheids- en bedrijfsinformatie met elkaar verbindt, zowel voor degenen die de informatie inbrengen als voor degenen die de informatie nodig hebben. De dienst verzamelt, bewerkt, evalueert en verspreidt verkeers-, transport- en vaarweginformatie.

Als bronnen maakt de dienst gebruik van alle beschikbare gegevens over de verkeerssituatie, inclusief de identiteit van schepen, hun posities, reisplannen, de voortgang van schepen op het vaartraject., gegevens over de lading, havens en terminals; en verder gegevens over de vaarweg, meteo, waterdiepten en stroomsnelheden, alsmede de operationele status van de navigatie-hulpmiddelen langs de vaarweg.

Om al die gegevens via de Rivier Informatie Dienst voor iedereen bruikbaar te maken zijn standaards ontwikkeld voor datacommunicatie en data-uitwisseling. De RIS-informatie kan van belang zijn voor de verkeersafwikkeling, de veiligheid van de vaart, reisplanning, terminal management, sluisplanning, en ook het bestrijden van ongevallen op het water. Vanuit de standaards kan worden geďnvesteerd in gelijksoortige systemen, zodat niet ieder land apart het wiel hoeft uit te vinden. Met nadruk werd in Dordrecht ook gewezen op de toegevoegde waarde die een RIS-dienst kan hebben voor de binnenvaartlogistiek. Daar kregen de ontwikkelaars logischerwijs ook de nodige vragen over, waarbij dan ook belangrijke aspecten als privacy-gevoeligheid van informatie bij herhaling werden genoemd.

Wal- en boordfuncties
Binnen het RIS zijn een aantal belangrijke functies te onderscheiden:

Tacties verkeersbeeld aan de wal (TTI). Het tactisch verkeersbeeld maakt gebruik van Ship Identification Units (SID). Dat zijn intelligente transponders die op ieder bewegend object kunnen worden aangebracht. Deze SID zendt de positie en identiteit uit naar andere transponders, allemaal elementen in het verkeersbeeld. Het verkeersbeeld wordt ondersteund door een elektronische kaart (ECDIS), en gevoed met de informatie en soms de beslissingen die een verkeersdienstambtenaar verschaft of neemt uit het oogpunt van de veiligheid en doorstroming van het scheepsverkeer. Het tactisch verkeersbeeld kan ook worden gebruikt op plaatsen waar de gevolgen van ongevallen worden bestreden.

Tactisch verkeersbeeld aan boord. Aan boord bevat het tactisch verkeersbeeld de positie- en baangegevens (zoals door een radar bepaald) van alle schepen in de naaste omgeving. Deze gegevens worden gebruikt in combinatie met een elektronische kaart. De transponderinformatie kan worden gebruikt om details van de afgebeelde schepen op te vragen. Zo draagt het tactisch verkeersbeeld bij aan de navigatiebeslissingen die een schipper aan boord moet nemen.

Strategische informatie aan de wal. De informatie van het RIS draagt aan de wal bij aan een goede planning van de hulpmiddelen die nodig zijn voor een efficiënt gebruik van het schip. Deze informatie kan verschillende vormen aannemen. Voor de surveillance van de verkeersstromen maakt de vaarwegbeheerder vaak gebruik van een strategisch verkeersbeeld.

Strategische informatie aan boord. Aan boord draagt de informatie van het RIS bij aan de planning en de beslissingen die een schipper neemt voor een veilige en vlotte uitvoering van zijn opdracht.

RIS Reisplan. Het plan van de voorgenomen reis van een schip dat, bijvoorbeeld door elektronische aanmelding via BICS, aan het RIS wordt bekend gemaakt. Zo’n plan bestaat op zijn minst uit een bestemming en een ETA (verwachte tijd van aankomst) op de bestemming, maar vaak ook de ETA’s bij sluizen en bruggen.

Het INDRIS-project is uitgevoerd binnen het 4e Europese Kaderprogramma voor onderzoek van vervoer over water. Het krijgt een vervolg in het 5e Kaderprogramma met COMPRIS, dat de ideeën moet vertalen in concrete toepassingen. Of alles wat tot nu toe is bedacht en uitgewerkt in INDRIS-verband ook echt werkt, wordt donderdag 25 mei uitgetest in een gesimuleerde scheepsramp bij Millingen.