VAART! Column 99/3   (Alle vorige columns)

Wat doet de markt?

Van de wereldhandel in commodities (granen, ertsen, basismetalen, suiker, koffie etc.) is bekend, dat een orkaan die verwoestingen aanricht in een Braziliaanse ertshaven, een staking in een kopermijn, een mislukte koffie-oogst, of een onderbreking in de stroomtoevoer naar een aluminiumsmelter, de dagnoteringen flink kan laten oplopen. Toen de grote aluminiumproducenten een paar jaar geleden in een wereldwijd Memorandum of Understanding hun productie massaal halveerden, steeg de notering geleidelijk tot boven kostprijs. Zet je de sloopcijfers in de Europese binnenvaart af tegen de vrachtprijsontwikkeling, geeft dat de overblijvers evenwel weinig hoop.

Wat is er mis, waarom werkt de vrachtenmarkt in de binnenvaart niet zoals een vrije markt zou móeten werken, zelfs niet nu die vrijwel volledig is geliberaliseerd? Wie het weet kan rijk worden, en omdat we dat allemaal wel willen, kan het geen kwaad een poging te wagen. Markten ontstaan uit vraag en aanbod. Krapte in het aanbod doet de prijs stijgen, een ruim aanbod heeft een prijsdalend effect. Markten zijn allergisch voor overheidsingrijpen.

Marktregulering werkt verstorend op het principe van vraag en aanbod. Toerbeurt-tegenstanders haalden daarmee het gelijk naar hun kant. Maar zelfs onder een wettelijke toerbeurt was er altijd iets van marktwerking, in de vorm van wachttijden op de beurs en toeslagen op vrachten voor veelgevraagde reizen. Nu de regulering bij toerbeurt alleen nog in Frankrijk geldt, en de vaste beurstarieven in andere Europese binnenvaartlanden tot het verleden behoren, zouden ingrepen en invloeden op de markt direct zichtbaar moeten worden. In tarieven die aantrekken bij krapte in de vervoersmarkt, en zakken als het vervoersaanbod ruimer is.

Marktingrepen en marktinvloeden moet je naar marktwaarde vertalen, en doelgericht communiceren. Marktwaarden zijn van invloed op de vrachtprijs. Het bewust creeëren van meer en betere marktwaarde heeft een prijs, die je uiteindelijk terug wilt zien in een beter tarief. Een jarenlange sloopactie heeft marktwaarde, een golf vervangende nieuwbouwschepen ook. Langdurige stremmingen, ernstige scheepsongevallen, een slecht of beter milieu-imago evenzo.

Elke vervoerseenheid heeft zijn individuele waarde voor de markt. De collectieve marktwaarde van de binnenvaart is een optelsom van individuele marktwaarden, van infrastructuur en functies in talloze vervoersketens. Soms werkt de ene marktwaarde negatief ten opzichte van de andere. Lever je als branche met al je investeringen per saldo niet alleen meer omloopsnelheid maar bovendien een beter vervoersproduct, is ook dat in marktwaarde te vertalen.

Hoe krijg je betaald naar de marktwaarde die je levert? Wie bepaalt dat 1000 ton tapioca voor fl 6,75 naar Bergambacht gaat? Daar lees je niets over in dure wetenschappelijke verhandelingen als het rapport van professor Chris Peeters over de Nederlandse Binnenvaartsector. Het is puur het economisch krachtenspel van vraag en aanbod dat uiteindelijk je vrachtprijs bepaalt. 'Er wordt gevaren, maar het is pijnlijk duidelijk hoe zwak de positie van de schipper is bij de prijsonderhandelingen’, zei Kantoor-woordvoerder Jan de Vries pas nog in de Schuttevaer. Als individuele binnnenvaartondernemer bereik je weinig, rederijen en samenwerkingsverbanden met hun marktmacht des te meer. Marktwaarde helder communiceren en marktmacht creeëren om vraag en aanbod beter naar je hand te kunnen zetten, zijn voor de binnenvaart van levensbelang.

P.S. Als de stemming in de markt een marktwaarde is die de hoogte van tarieven mee bepaalt, heb je in de VAART!Peiling van deze week de kans daar iets aan te doen.