De wekelijkse VAART! Column van Dirk van der Meulen. 

Column 96/45: De schaar van 's-Gravendeel
----------------------------------------- 

'De schaar van 's-Gravendeel' ontdoet de binnenvaart rigoureus van z'n
overtollige capaciteit. Dit efficiënte werktuig van Scheepssloperij
Nederland heeft z'n gelijke op nog een aantal andere plaatsen. Er is de
komende jaren volop 'ijzer voor de schaar'. De Nederlandse slooplijst
alleen al telt 305 schepen, en Europees komen er 850 voor sloop in
aanmerking. Het wegslopen van overcapaciteit heeft z'n nut voor de
markt, maar cultuur-historisch is het vaak doodzonde. 

Pikant is dat maar liefst 12 van de 18 sleepschepen op de slooplijst in
september door hun eigenaren zijn teruggetrokken. Voor die sector
('liggen en/of varen') blijkt de markt momenteel aan te trekken. Hoeveel
van de honderden schepen die al gesloopt zijn of nog wachten op de
schaar, ondergaan hun lot terwijl dat achteraf in hoge mate wordt
betreurd? Natuurlijk koop je niets voor die gedachte bij het oplossen
van een structureel probleem als de overcapaciteit in de Europese
binnenvaart. We moeten nu eenmaal van de rotzooi af om de vrachten op
peil te houden... 

Bij schepen praat je niet over een eenheidsproduct. Al die verschillende
scheepstypen met hun lading- en/of vaarwegspecifieke afmetingen en
voorzieningen zijn ooit gebouwd vanuit een bepaalde behoefte. De
schipper of reder wilde juist dat ene type omdat het hem goed paste in
zijn werk. Op momenten van sloop luistert niemand nog naar die motieven.
De schipper is toe aan sanering, de ambtenaar maakt slechts gebruik van
regelingen, en de sloper ruikt winst ook al is de oud-ijzerprijs al
jaren aan de lage kant. 

Omdat het schip een bedrijfsmiddel is in een markt die van z'n
overcapaciteit af wil, is slopen doelmatig. Kapitaalvernietiging blijft
het, maar daar kies je bewust voor. Onwillekeurig loop je daarmee ook
het risico je te ontdoen van een aantal 'oldtimers'. Niet elk schip is
het behouden waard, maar voor heel veel schepen is nog wel een andere
bestemming denkbaar dan 'de schaar van 's-Gravendeel'. 

Particuliere initiatieven voor het in de vaart houden van historische
bedrijfsvaartuigen zijn er genoeg. We kennen ze zelfs in de VAART-L
gelederen. Maar het zijn wel de eenlingen die knokken uit overtuiging en
eigen belang. Als er een zeil op staat, ben je doorgaans beter uit. Er
zijn dan genoeg behoudsorganisaties die het collectieve belang hoog in
het vaandel hebben. Maar hoe staat het met de clubs tot behoud van
Hagenaars, Rhein-Herne-kanaalschepen, sleepschepen, spitsen of zelfs
duwboten? 

Historisch bewustzijn is iets om na jou ook anderen van te laten
genieten. 

Bathmen, 9 november 1996. 

-------------------------------------------------------------- 
(c) 1996 - VAART! Infoservice VAART-L staat als forum open voor 
discussie, nieuwe informatie, en andere ervaringen en invalshoeken.