VAART! Column 97/37

De Natte Troonrede

Leden van de Staten-Generaal,

Het beeld dat Marsman ons voorhield met zijn dichtregel 'Denkend aan Holland zie 'k brede rivieren...' is onveranderd voor wie ruim van geest ziet waar voor ons land de werkelijke kansen liggen: op het water. Vanuit die gedachte zijn wij ook vorig jaar van hier gegaan. Zij het, dat mijn geste van toen om minister Jorritsma in haar eentje de taken van het Kabinet over te laten nemen, mij door -wat in de volksmond heet- 'de paarse ploeg' niet in dank is afgenomen.

Claus heeft Willem-Alexander, onze troonopvolger, klaargestoomd voor 'watermanagement', voor alles wat met water, watertechnologie en watertransport te maken heeft. En u hebt het zelf bij Witteman gehoord, de jongen heeft het al over 'een oer-Hollands goed' en 'Water boeit me'.
Claus en ik zijn daar zeer mee ingenomen, en wij hebben hem vandaag dan ook met genoegen de Groene Draeck meegegeven om in Rotterdam hulde te brengen aan onze varende helden, zoals Claus dat vorig jaar met overtuiging heeft gedaan. Tradities moet je in ere houden. Overigens zouden wij er niet de minste moeite mee hebben als hij zijn huwelijksplannen enigszins bespoedigde en vanavond met een schippersdochter huiswaarts zou varen.

Voor een krachtige economische expansie is het onontbeerlijk dat in dit land meer ruimte wordt gegeven aan vervoer over water. De huidige ontwikkelingen zijn bemoedigend. De Rijnvaart beleefde vorig jaar een ongekende groei en ook dit jaar wordt voor de Nederlandse vloot een groei verwacht die het gemiddelde van de landen in de Europese Unie overtreft. Het geven van ruimte impliceert slechts het intensiveren van het beschikbaar potentieel aan vaarwegen.

De Betuwelijn ligt onder vuur, of ook weer niet, want wie denkt in de geest van Marsman weet dat die lijn er al lang ligt. Alom zijn er twijfels gerezen omtrent de economische haalbaarheid van een spoorlijn die, ten koste van vele miljarden uit de staatskas, de haven van Rotterdam moet verbinden met het Duitse achterland. Terecht wordt nu aangedrongen op een betere onderbouwing van de vervoersprognoses.

Aan de TU Delft is een onderzoek gestart naar de mogelijkheid om overtollige locomotieven om te bouwen tot duwboten, die al op korte termijn kunnen zorgen voor meer capaciteit in het vervoer over water. Valse prognoses maak je daarmee dubbelhard onwaar. Bovendien zal onder voorzitterschap van oud-staatssecretaris Van Hulten een commissie aan het werk gaan om de vermeende maffia achter de Betuwelijn te ontrafelen.

Om een werkelijk duurzame ontwikkeling van de binnenvaart te realiseren, is het nodig dat economische groei, versterking van concurrentiekracht en toename van vervoerd tonnage samengaan met een zorgvuldig beheer van milieu, ruimte en natuur. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft zeer terecht gewezen op de achterblijvende milieuwinst van het vervoer over water. Goede voorlichting aan verladers, binnen Nederland maar vooral ook daarbuiten, moet een betere benutting van deze vervoersmodus bewerkstelligen.

De middelen die op termijn zijn vrijgemaakt voor aanleg van de Betuwelijn zullen de komende jaren ten goede komen aan de internationale promotie van het vervoer over water, voor meer Vaart! in de binnenvaart. Willem-Alexander is beschikbaar als beschermheer van een Europees BVB. Geboeid als hij is door het water, zal het hem aan enthousiasme voor deze uitdagende taak niet ontbreken.

Leden van de Staten-Generaal,

Het was dit jaar een halve eeuw geleden dat met de aankondiging van het Marshallplan de kiem werd gelegd voor Europese samenwerking. Door prioriteit te geven aan wederopbouw werd het toen mogelijk ons beproefde land op te stuwen naar een hoog peil van welvaart. Nederland staat ook na de eeuwwisseling voor zware opgaven. Met het herstel van onze economie, waaraan door zo velen is bijgedragen, is de basis gelegd voor de opbouw van een harmonieuze samenleving. Laten we inspiratie putten uit de naoorlogse ervaring en opnieuw investeren in de toekomst.

Wij wensen alle varenden vanaf deze plaats een behouden vaart en sluiten deze troonrede gewoontegetrouw met een 'Gruess Gott'. En nu schippers, varen maar!

Majesteit.