De informatie op deze pagina wordt u aangeboden
door de Raad voor de Transportveiligheid

Ernstig veiligheidsrisico bij invaart overnachtingshaven Haaften tijdens hoogwater

In de hoogwaterperiode van april 2001 strandden kort na elkaar twee schepen op het westelijke havenhoofd van de overnachtingshaven Haaften. Tijdens het onderzoek dat naar aanleiding hiervan is verricht, werd duidelijk dat tijdens hoogwater al vaker ongevallen waren gebeurd in de invaart van deze haven. In gegevensbestanden van Rijkswaterstaat (RWS) en de Raad voor de Transportveiligheid (RvTV) bleken vanaf 1 januari 1992 al tien van dergelijke grondingen te zijn geregistreerd. Gedurende het onderzoek strandden in de periode april 2002 - januari 2003 nog eens vijf schepen in de haveninvaart.

De overnachtingshaven Haaften, die plaats kan bieden aan in totaal 25 binnenschepen waarvan één met blauwe kegel (brandbare stof), bevindt zich in de uiterwaarden van de rechteroever van de rivier de Waal, ongeveer 2,2 kilometer benedenstrooms van de brug over de Waal, ter hoogte van de gemeente Zaltbommel.

Tijdens hoogwater ( > +3,25 m NAP) worden de havenhoofden van de haven overstroomd door rivierwater. Deze situatie heeft tot gevolg dat er een sterke dwarsstroom in de haveninvaart loopt, waardoor schepen in de richting van het westelijke havenhoofd worden gedrukt. Doordat de havenhoofden deel uitmaken van de uiterwaarden en evenals de uiterwaarden overstromen, bieden deze bij hoogwater geen bescherming meer tegen de heersende dwarsstroom.

Uit het onderzoek is gebleken dat het ontwerp van de haveninvaart grote invloed uitoefent op de stroming ter plaatse en daardoor een veilige invaart in hoge mate bemoeilijkt. Door de trechtervorm is de dwarsstroom tot circa 100 m diep in de havenmonding aanwezig. Met name schippers die niet regelmatig in deze haven komen, blijken verrast te worden door de sterke dwarsstroom en oriëntatiebeperkingen bij hoogwater.

Bij ondergelopen havenhoofden kunnen schippers zich daarbij eveneens slecht oriënteren op de positie van hun schip. Hoewel de markering van de haven geheel conform de wettelijke regelingen is aangebracht, wordt een goede inschatting van de werkelijk voorhanden beschikbare breedte van de inloop bemoeilijkt door de van breed naar smal lopende havenmonding. De specifieke plaatsing van het rode baken op het westelijk havenhoofd beïnvloedt dit proces ook in negatieve zin. De ongevallen die hebben plaatsgevonden, hebben tot op heden een relatief gunstige afloop gekend. Het overgrote deel van de ongevallen betrof schepen met droge lading. De haven wordt echter eveneens gebruikt door schepen met brandbare lading (blauwe kegel) en/of schepen met ladingen die bij uittreding een gevaar opleveren voor het (mariene) milieu.

Op grond van het onderzoek is een viertal aanbevelingen geformuleerd. Deze zijn:

1. De minister van Verkeer en Waterstaat wordt aanbevolen maatregelen te treffen teneinde een veilige inloop voor schepen te realiseren in de overnachtingshaven van Haaften tijdens een hoge rivierstand.

2. De minister van Verkeer en Waterstaat wordt aanbevolen ervoor zorg te dragen dat schippers die voornemens zijn de overnachtingshaven van Haaften bij hoogwater in te varen, zich verplicht dienen te melden bij de verkeerspost Tiel. De verkeersbegeleider dient vervolgens - ongevraagd - de schippers tevens te informeren over de aanwezigheid van een sterke dwarsstroom in de havenmond.

3. De minister van Verkeer en Waterstaat wordt aanbevolen te onderzoeken hoe het mogelijk is dat een groot aantal ongevallen heeft plaatsgevonden in de overnachtingshaven Haaften, en nog steeds plaatsvinden, zonder dat er adequate maatregelen zijn getroffen om deze ongevallen te voorkomen.

4. De minister van Verkeer en Waterstaat wordt aanbevolen om hoge prioriteit toe te kennen aan het vergroten van zowel de dekkingsgraad als de representativiteit van haar ongevallendatabestand (ONOVIS), opdat hoge ongevalsconcentraties, zoals in het geval in de havenmond van de overnachtingshaven van Haaften, in de toekomst niet onopgemerkt blijven.

Het RvTV-rapport 'Onderzoek naar de oorzaak van 17 grondingen in de havenmond van de overnachtingshaven Haaften' is in zijn geheel te downloaden in pdf-formaat.
(1,8Mb)