Europese ontwikkelaars nautische software
samen in Eadins
'Wat wil de binnenvaart
met de computer?'
door Jos Hoffmann,
freelance journalist voor o.a. Weekblad Schuttevaer en Magazine Binnenvaart
De binnenvaart laat veel te weinig weten wat ze
verwacht of verlangt van computerprogramma's, die
speciaal voor de bedrijfstak op de markt worden
gebracht. Schippers schaffen zich wel navigatie- en
stuwageprogramma's, elektronische vaarkaarten en
routeplanners aan, en bedienen zich inmiddels ook met
honderden tegelijk van het gratis BICS-programma van
Rijkswaterstaat en de zustersystemen daarvan in andere
Europese landen. Maar ze maken braaf gebruik van de
mogelijkheden en functies die de softwaremakers ze
voorschotelen, zonder zelf kenbaar te maken wat ze
eventueel anders willen. Of wat ze nog meer zouden
willen kunnen doen met de bestaande programma's. Of met
nieuwe.
Dat is de ervaring van een aantal makers van nautische
software, die elkaar sinds een paar jaar geregeld
ontmoeten in een overleggroep annex denktank, die de
basis is geworden voor een steeds verdergaande
onderlinge afstemming van hun producten. Uit dit
overleg is onlangs de Eadins geboren, de European
Association of Developers of Inland Nautical Software.
De partners in Eadins barsten van de ideeën over het
doorontwikkelen van hun software. Over wat er allemaal
nog meer dan nu zou kunnen worden gedaan met hun
programma's. Maar om te voorkomen dat hun zaad op de
rotsen valt, waardoor pas na het bedenken en maken van
nieuwe toepassingen blijkt dat de binnenvaart er in de
praktijk geen behoefte aan heeft, wil de
Eadins-deelnemers onderhand ook wel eens wat feedback.
Signalen dus vanuit de gebruikers in de binnenvaart, en
liever nog gerichte vraag, waaruit blijkt wat de
concrete behoeften zijn.
Sneeuwbaleffect
Nadat de Directie Zeeland van Rijkswaterstaat met het
opzetten van het Binnenvaart Informatie- en
Communicatie Systeem (BICS) als publiek lichaam zich
als voorname katalysator van het computergebruik op
schepen ontpopte, ontstond van lieverlee een hechte
samenwerking met private ontwikkelaars van nautische
software in diverse Europese landen. Samen werkten ze
aan een internationale standaardisering van
elektronisch berichten-
verkeer voor de binnenvaart, aan
uniforme normen voor elektronische vaarkaarten en, met
steun van de Europese Unie en
overheids-vaarwegbeheerders in diverse lidstaten, aan
integratie in het Indris-project van al hun vondsten en
vindingen op ICT-gebied.
'De samenwerking heeft een sneeuwbaleffect gekregen. Op
allerlei fronten zijn initiatieven ontstaan, zoals de
onderlinge afstemming van en interactie tussen elkaars
systemen. Dat biedt inmiddels een schat aan potentiële
gebruiksmogelijkheden, maar daar hebben we nog maar
weinig van kunnen laten zien. Je kunt immers als
softwaremaker wel allerlei fraaie toepassingen
bedenken, maar voor de bedrijven binnen Eadins is het
geen doen deze ook allemaal uit te werken, zonder te
weten of er afzet voor is', zegt woordvoerder Hans
Kouwenberg van Eadins.
Behoefte?
Zelf maakten de softwaremakers het al mogelijk dat zowel
de Berichten aan de Scheepvaart van het RIZA, die via
het BICS langs elektronische weg aan boord komen, als
de ladinggegevens die schippers zelf in het
BICS-bericht invoeren, rechtstreeks te koppelen zijn
aan een vaarrouteplanner. Rekening houdend met de
actueelste waterstanden, stroom- en tijgegevens,
stremmingen en veranderende diepgang- en kruiplijnmaten
kan dat programma zodoende à la minute de beste route
uitstippelen. Wordt zulke actuele informatie ook aan de
elektronische vaarkaart gekoppeld, dan zou dat
programma in samenhang met de diepte-data van de kaart
op het vaarwater waar het schip zich bevindt ook de
ideale koers uit kunnen zetten. Technisch kan het, maar
hebben gebruikers er ook behoefte aan?
Ofschoon je het maar nooit weet, zou een bevestigend
antwoord op deze vraag niet verbazen. Het is immers
gemakkelijk om niet én in BICS én in de routeplanner én
in de elektronische vaarkaart dezelfde gegevens te
hoeven invoeren. Maar hoe zit het met andere bedenksels
van de softwaremakers, die in beide betekenissen van
het woord fantastisch lijken, maar niettemin nu al of
binnen afzienbare tijd technisch haalbaar zijn.
Virtuele betonning
Het Indris-project toonde al aan dat in experimentele
configuratie op de elektronische vaarkaart de positie
van andere schepen is te projecteren, die op het
radarscherm in de stuurhut nog niet te zien zijn. Een
technisch hoogstandje, edoch of de binnenvaart er ook
heil en nut in ziet, is nog de vraag. De partijen die
dit bedachten en verwezenlijkten, hebben er uit de
branche nog maar weinig reacties op gekregen. Positief
noch negatief. 'Willen de softwaremakers weten in welke
richting ze voor de toekomst moeten denken, dan zullen
ze toch van de binnenvaart moeten weten of zij het al
dan niet toejuicht wanneer we op de ingeslagen weg
doorgaan', zegt Eadins-voorman Kouwenberg.
Heeft het studieproject een aantal nieuwe mogelijkheden
geconcretiseerd, al was dat dan op proefschaal, er kan
straks nog veel meer dan de meesten denken, menen en
filosoferen de partners in Eadins. Waarom zou je
bijvoorbeeld bruggen en sluizen niet op afstand vanaf
het schip kunnen bedienen door in de elektronische
vaarkaart met de cursor op het te passeren kunstwerk te
klikken? In Frankrijk zijn nu al sluizen die schippers
zelf met een infrarood afstandsbediening in werking
kunnen stellen; met een signaal vanuit de
navigatiecomputer aan boord is dat eveneens te
realiseren.
Ook is denkbaar dat voor een fysieke
vaarwegsignalisatie (betonning, borden, peilschalen
e.d.) een elektronisch systeem in de plaats komt,
waarvan de informatie zowel in de elektronische
vaarkaart te zien is als in het brein van de computer
aan boord wordt gebruikt om de schipper een route en
koers aan te bevelen. Varen tussen een virtuele
betonning, die zichtbaar is in een gecombineerd beeld
van radar en elektronische vaarkaart, zoiets.
Onbemand varen
Kouwenberg: 'Dit zijn zo maar een paar van de ideeën
die bij de softwaremakers die in Eadins de koppen bij
elkaar hebben gestoken zijn opgeborreld. We zouden nu
zo graag eens weten of zulke gedachten bij de schippers
aanslaan. Of dat ze nautische software zouden willen
waar ze dingen mee kunnen doen waar wij nog niet aan
hebben gedacht. Onbemande, volledig tele-geleide
schepen bijvoorbeeld, waar in Duitsland op wordt
gestudeerd. Of nog iets totaal anders. Laat iedereen
het maar eens vertellen.'
Wie ideeën, vragen, wensen of onbekookte gedachten op
nautisch ICT-gebied heeft, kan daarmee op vrijdag 28
december terecht op de Binnenvaart Telematicadag in het
schipperscentrum KSCC in Nijmegen. Daar manifesteert
Eadins zich voor het eerst publiek en presenteren
diverse leden van de groep nautische
software-ontwikkelaars hun bestaande producten en enige
potentiële nieuwe toepassingen.
Eadins wordt gevormd door de softwarehuizen Loxis en
Tresco Navigation Systems uit België, Innovative
Navigation en SevenCS uit Duitsland en de Nederlandse
deelnemers Autena Marine, BICS Projectteam,
Chartworx.com, Joanknecht & Vieveen, Noorderzon
Software, Stentec, Technofysica en QPS.