27 Jan '07 -VBR: 'Tankvaartcontracten minimaal 30% omhoog'
ANTWERPEN 27/1 - Bevrachters in de tankvaart moeten hun jaarcontracten minimaal eenderde verhogen, zei voorzitter Amand Bauwens vrijdagavond in zijn jaarrede voor de Vereniging van Belgische Reders der Binnen- en Rijnvaart (VBR). 'Ik durf er niet zo direct cijfers op te plakken, maar een verhoging van 30% op alle jaarcontracten die bevrachters anno 2007 afsluiten voor het vervoer van brandstoffen naar Belgische depots, zou gewoonweg een minimum moeten zijn.' Hij vreest dat particuliere tankvaartondernemers zelf een handje zullen moeten helpen en pleit voor nog meer internationale samenwerking van organisaties in de binnenvaart.
Rekening houdend met de toekomstplannen van trendsetter BP, namelijk per januari 2008 geen schepen ouder dan 35 jaar en vanaf januari 2010 alleen nog dubbelwandige tankschepen niet ouder dan 30 jaar, en de mogelijkheid dat andere majors dit overnemen, zal men volgens Bauwens in de tankvaart de afschrijvingstermijnen moeten verkorten. Naast kortere afschrijvingstermijnen verdienen ook de drastisch hogere kosten in de afgelopen jaren een verrekening in de tarieven. De VBR-voorzitter trok een vergelijking met de uurtarieven van Belgische scheepswerven: 'Twintig jaar terug betaalde men voor één werkuur 1100 frank, of omgerekend in euro iets meer dan 27 euro. Tien jaar later was dit al gestegen naar 35 euro en nu betdraagt een uurloon op de scheepswerven ongeveer 42 euro. Een nieuwbouw tankschip kost nu het bedrag in euro's wat het twintig jaar terug in Nederlandse guldens kostte!'
'Dertig procent verhoging klinkt waarschijnlijk overdreven, maar de tarieven voor de nieuwe contracten zullen er voor moeten zorgen dat een dubbelwandig tankschip in 35 jaar kan worden afgeschreven en voor enkelwandige tankschepen wordt dat vanaf nu - 2007 - nog slechts drie jaar', zei Bauwens ter onderbouwing van zijn tariefvoorstel. 'Terugkijkend naar de voorbij decennia hebben bevrachters bewezen dat zij daar niet toe in staat zijn. De particuliere tankvaartondernemers zullen dus een handje moeten helpen... Blijft de vraag: hoe?'
Spanningen op de spits In de internationale tankvaart is 'trendsetter BP' er volgens de VBR-voorzitter 'opnieuw in geslaagd de spanningen op de spits te drijven'. Het ergert hem dat de BP-specialisten zowat alle kopiëren wat uit de zeevaart komt en daar regel werd, terwijl er van de binnenvaart noch in het Erica I, noch in het Erica II-plan sprake was. De Europese binnenvaartorganisaties ESO en EBU hebben 2018 bij de CCR in Straatsburg neergelegd als einddatum voor de uitfasering van enkelwandige tankers, maar Bauwens vreest dat die datum niet gehaald zal worden wanneer het voorbeeld van BP wordt gevolgd door andere majors.
De gevolgen zijn nu al dramatisch. Door de waardevermindering van de huidige enkelwandige tankschepen kan investeren in dubbelwandig alleen nog als men géén enkelwandig tankschip moet verkopen, zei Bauwens. 'Met als gevolg dat ook de huidige deskundigheid voor een groot deel verloren gaat.' Hij weet ook zo net nog niet wat BP gaat doen wanneer na 2010 dubbelwandige tankschepen het bij lage waterstanden en in drukke periodes laten afweten. Pegel Kaub met 98 cm in december 2006, in volle winterperiode, zegt volgens Bauwens genoeg. Hij sluit niet uit dat BP er nog een andere tactiek op nahoudt dan menigeen denkt: 'Er is een spreekwoord uit de politiek dat luidt: 'Luister naar mijn woorden, maar kijk niet naar mijn daden'. Zou het misschien de bedoeling van BP kunnen zijn om alleen via de média de publieke opinie om de tuin te leiden!'
Kanalgängige tankers De VBR-voorzitter wees op nog een belangrijke misser van BP: 'BP gaat ook voorbij aan het feit dat er nog maar een handjevol dubbelwandige 'Kanalgängige' tankers zijn. De uitfasering moet daar niet alleen nog beginnen, maar daar hebben we het ook nog eens over de grootste enkelwandige vloot in aantal.' Bauwens verwacht dat er door overschakeling naar bio-brandstoffen ongetwijfeld meer 'Kanalgängige' tankschepen nodig zullen zijn. 'De bio-brandstof komt immer uit agrarische gebieden en die bevinden zich niet aan de Europoort.'
Nog een andere optie lijkt Bauwens dat BP zijn afgewerkte minerale producten dubbelwandig vervoert naar het dichtstbij gelegen onafhankelijke dépot, waarna het enkelwandig verder gaat naar de klanten. 'Wanneer er onderweg wat mis gaat heeft BP zijn product toch dubbelwandig vervoerd. Zou het voor BP dan toch de bedoeling zijn om de media te gebruiken of te misbruiken om zo de publieke opinie om de tuin te leiden?', herhaalde hij zijn eerdere vraag.
Financiële schade BP heeft ook volgens de voorzitter van de VBR de vrije keuze om zijn producten door wie dan ook wel of niet te laten vervoeren. 'Maar BP mag geen economische schade aanrichten door onzorgvuldige uitlatingen, waar andere bedrijven door de waardevermindering van hun enkelwandige tankschepen financiële schade van ondervinden. Bij wie zoiets zou doen ten nadele van een beursgenoteerd bedrijf, vliegen de claims om de oren.'
Bauwens blijft vasthouden aan 2018 als deadline voor de bedrijfstak, met tussentijdse evaluaties om na te gaan of de markt kan volgen. Eén van de criteria is dat de nieuwbouwratio van 50 à 60 nieuwe dubbelwandige tankschepen op jaarbasis te verwezenlijken is. Bauwens: 'In 2006 is deze ratio niet behaald en voor de eerstvolgende jaren ziet het er niet anders uit. Immers, door de hausse in de droge lading, die zeker gevolgd wordt door een enorme investeringslust enerzijds en de relatief beperkte capaciteit om nieuwbouwcasco's af te werken anderzijds, komt 2018 als deadline voor de uitfasering van enkelwandige tankschepen nu al onder druk te staan.'
Belgische markt Over het vervoer van vloeibare brandstoffen naar Belgische depots maakte VBR-voorzitter Bauwens de betrokken bevrachters een krachtig verwijt: 'Bevrachters die op contractuele basis actief zijn in de bevoorraading van Belgische depots, slaagden er 2006 opnieuw in om de bruto exploitatiecijfers van hun 'Hauspartikulieren' of PTO's (Particuliere Tankvaartondernemers) op hetzelfde niveau te houden. En dit reeds meer dan 20 jaar... Het verschil zit 'm alleen in de valuta: Belgische frank versus Euro.' Ze houden hun 'Hauspartikulieren' feitelijk gegijzeld, meent Bauwens.
Met het MB'81 waren er tot 1 december 1998 gegarandeerde minimumtarieven, het hele jaar door, zowel in kalme als in drukke periodes. Die tarieven zijn ingevolge de EU-liberalisatie verdwenen, maar volgens Bauwens is het systeem of de structuur van de markt grotendeels gebleven. In zijn jaarrede legde hij de marktpraktijk tot in detail uit:
Bevrachters X, Y en Z sturen offertes naar klanten voor een jaarcontract (of langer) en voegen daarbij een lijst van hun tankvloot, inclusief de schepen van hun 'Hauspartikulieren' (PTO's). Deze Hauspartikulieren krijgen de resultaten uit deze offertes pas te horen als het contract is toegezegd. Zij hebben geen enkele inspraak gehad met betrekking tot tarieven noch vervoersvoorwaarden.
Voor de zomermaanden gaat alles goed. Bevrachers X, Y en Z kunnen zelfs nog bijcharteren. Zij hebben van hun klanten immers de exclusiviteit voor de afgesloten contracten, en wanneer er naar Rijnvaartbestemmingen tijdelijk het zout niet op de patatten betaald wordt, dan duiken er alle soorten tankschepen ('sporadiekers') op, die bijgecharterd kunnen worden. Kortom, de vervoerszekerheid in perioden van tijdelijke conjuncturele overcapaciteit is gegarandeerd.
Maar de laatste decennia komt er dan na het tweede kwartaal laag water op de Rijn en de 'sporadiekers' verdwijnen als sneeuw voor de zon. Tegelijkertijd neemt als gevolg van de winterse omstandigheden het transportvolume naar Belgische depots toe en moeten de 'Hauspartikulieren' voor vervoerszekerheid zorgen. Geen enkel probleem, wanneer deze inspraak zouden hebben bij het afsluiten van de contracten.
Maar nu komt de contradictie... Wat niet kan vervoerd worden door de 'Hauspartikulieren', wordt door de klant op de vrije markt aangeboden aan bevrachters die geen contracten hebben afgesloten (te duur waren). Met als gevolg dat klanten tijdelijk tot soms drie of vier maal de contractprijs moeten betalen!
Ondernemersrisico Bauwens wil dat contractbevrachters er minder gemakkelijk vanaf komen: 'Eigenlijk zou in een vrije markt de bevrachter die het contract heeft afgesloten, de vervoerszekerheid te allen tijde moeten garanderen en te allen tijde via de vrije markt moeten bijcharteren. Dit laatste behoort tot het ondernemersrisico van de bevrachter, maar zo werkt de markt niet. Men dekt zich namelijk in via kwantums, maar tezelfdertijd wordt met allerlei drogredenen de 'Hauspartikulier' door zijn/haar bevrachter verplicht voor deze contractprijzen te blijven varen.' Bauwens wil dat elke particuliere tankvaartondernemer - 'Hauspartikulier' of niet - moet kunnen profiteren van de tijdelijke hausse in de vrije markt zolang hij deze contracten niet mee onderschreven heeft. Nu krijgen zij van hun bevrachter steevast te horen: 'Ik kan uw schip niet aanbieden op de vrije markt, want uw schip staat op de lijst van tankschepen die ik bij het afsluiten van het contract aan de klant heb aangeboden.'
De waarheid is volgens Bauwens dat zonder een gedifferentieerde vloot aan tankschepen, bevrachter X, Y of Z überhaupt niet in aanmerking komt voor langlopende contracten. 'In feite wordt het bedrijf van de 'Hauspartikulier', die niet getekend heeft voor tarieven en vervoersvoorwaarden uit het langlopende contract, gegijzeld.'
Het roer moet om, een routeplan De structuur van een goede internationale samenwerking van binnenvaartorganisaties bestaat al binnen de ESO, vindt Bauwens. Het Bundesverband der Selbständigen (Abteilung Binnenschiffahrt), de bonden in Kantoor Binnenvaart en VBR vertegenwoordigen de particuliere tankvaartondernemers in respectievelijk Duitsland, Nederland en België. 'Na de heisa, veroorzaakt door één major (BP) vindt er bijna dagelijks telefonisch overleg plaats en wordt er uiteraard gebrainstormd over een routeplan op korte termijn', vertelde Bauwens. Enkele stappen in het routeplan hebben al vorm gekregen, de uitvoering ervan is onvermijdelijk en zal volgens de VBR-voorzitter zeker volgen. Hij omschreef drie stappen in het routeplan als volgt:
'Via een gerichte actie de klanten waarschuwen dat PTO's geen enkele verplichting hebben voor contracten die zij niet mede ondertekend hebben, en dat de tankschepen van deze PTO's vrij aangeboden kunnen worden wanneer in de vrije markt de tarieven hoger zijn dan de langlopende contracten. Financiële afhankelijkheid, door bijvoorbeeld voorschotten van bevrachter X, Y of Z, kan nooit leiden tot dwang en is zelfs strafbaar (oneigenlijk beding).'
'Naar het voorbeeld van de droge lading zouden de PTO's die actief zijn in de vrije markt en dus geen rechtstreekse contractuele verplichtingen hebben tegenover een klant, massaal gebruik moeten maken van het internet. Meer bepaald de speciaal daarvoor opgestarte website www.vrachtindicator.nl. Hoe massaler men daaraan meewerkt, hoe geloofwaardiger en hoe meer positieve invloed men als PTO heeft op de prijsvorming.'
'PTO's die zich door trendsetter BP benadeeld voelen in de exploitatie van hun bedrijf zullen 'eindelijk' eens moeten gaan inzien, dat zij zich massaal moeten gaan organiseren! Mekkeren op organisaties waar bevrachters het voor het zeggen hebben, brengt geen zoden aan de dijk. Met alle respect, maar bij deze heren prevaleren nu eenmaal de wensen van de klant. Dat is een exacte wetenschap, dat kan gewoon niet anders. Zoniet, kunnen ze hun winkel sluiten.'
