WORKUM 21/10 [update 22:30u] - De Swan fan Donia met schipper
André Wiersma heeft de Strontrace gewonnen in de klasse Lichte Stront,
met een snelste tijd van 42:28. Op slechts acht minuten volgde de Rust
na Arbeid met schipper Rudolf Le Poole.
Met 59:04 werd de Maria met
schipper Ton Krom als enige deelnemer in de klasse Zware Stront
automatisch nummer 1. Van de drie Stronttocht-schepen werd De Weduwe
met schipper Remko Nauta eerste; zij maakten de oversteek van Warmond
naar Workum in een tijd van 19:35. Bij het Beurtveer met een veld van
17 deelnemers werd de Waterwolf met schipper Jelte Toxopeus eerste; zij
bezeilden vier facultatieve havens in een tijd van 29:35. Op vier
minuten volgde de Alida met schipper Remco Visser. De Lutgerdina haalde
door slecht weer de finish niet op tijd. Donderdagavond na de
prijsuitreiking werd er volop gefeest in Workum. De wedstrijdleiding kijkt terug op 'een fijne race met een plezierige nasmaak'.
Maandagmiddag loste Tweede Kamerlid Eddy van Hijum in een overvolle haven van Workum om één uur het startschot voor de 31e Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen.
Kort voor de start verrichtte hij op de scheepswerf De Hoop aan de haven de doop
van de geheel gerestaureerde blazeraak ‘De stad Workum’. Dit visserschip met registratie WK 1 is op
initiatief van Workumers geheel gerestaureerd en zal de komende jaren
in Workum regelmatig te bewonderen zijn. De tewaterlating ging
overigens niet zonder slag of stoot. Na 20 jaar had ‘De stad Workum'
zichtbaar koudwatervrees. In eerste instantie lukte het niet met één
dommekracht het schip van de helling te drukken. Pas toen inderhaast
een tweede exemplaar was gehaald ging het schip probleemloos tewater om direct deel te nemen aan het visserij evenement.
Organisator Arjen Mintjes wijt
de teruggang aan de populariteit van ‘snelle’ wedstrijden als de IFKS.
Om bij die wedstrijd hoog te eindigen is een grote mast en een groot
zeil nodig, zodat er hard gevaren kan worden. Bij de strontrace moet de
mast snel naar beneden kunnen. ,,Bij de ouderwetse skûtsjes kon de mast
met één vinger naar beneden worden gehaald. Dat lukt niet bij de
schepen die verbouwd zijn voor de IFKS.’’ Bovendien is er veel geld
gemoeid met de verbouwde schepen, die vaak ook worden verhuurd. In de
strontrace gaat het er ruig aan toe. ,,Veel schippers willen dat risico
niet nemen.’’
Het grote nieuws in de nacht van
dinsdag op woensdag was het ontsteken van het “vuur van Workum “ door
Reid. Sinds 1860 brandde er op de vuurtoren van Workum geen vuur meer.
Tot
1933 was er nog wel een olielamp maar daarna doofde het licht tot
vannacht. De eerste schepen konden de haven dankzij dit extra vuur
prima vinden
en met een stevige zuid oosten wind en helder weer was het een
prachtige binnenkomst. Naar verluid zal het “vuur van Workum“ ook
vannacht een baken in zee zijn voor de laatste schepen die op Workum
afkoersen.
Het was niet verwacht aan het begin
van de
week maar het werd toch nog stormachtig tijdens de Strontrace en
het Beurtveer. Woensdagavond begon het al te waaien en dat heeft zich
die
hele nacht en de hele volgende dag voortgezet.
De meeste schepen waren al binnen maar er
waren er toch nog vier onderweg. In die felle wind. De Maria en de
Sljôcht en Rjôcht alsmede de Tukker waren in het donker binnen. De Lutgerdina heeft uiteindelijk besloten
om bij Medemblik voor anker te gaan om zo de grootste windkrachten af
te wachten. Door deze actie heeft de Lutgerdina helaas de finish niet
meer gehaald voor donderdagmiddag 12 uur. Zij komen in de einduitslag op de
laatste plaats. Maar ze zijn gelukkig wel veilig binnen en bovendien op
tijd voor het feest.
De laatste dag staat traditioneel in het
teken van de afronding en dus van de journaalcommissies die alle
journaals door gaan spitten om te kijken of alles volgens de regels
verlopen is. Dan komt het protestcomité bij elkaar en uiteindelijk alle
schippers weer op de fameuze schippersvergaderingen.
Dit jaar geen moeilijke momenten. Er waren vier protesten die geen van
vier een straftijd opleverden. Voor de uiteindelijke uitslagen
verwijzen we graag naar de website www.zeilvracht.nl.
Strontrace in dikke mist Ondanks de geringe wind waren de meeste strontschepen in de nacht van maandag op dinsdag toch het
IJsselmeer over. Met een veranderlijke wind uit zuidelijke en
westelijke richtingen slaagden de deelnemers erin zeilend en bomend
Amsterdam te bereiken.
Om 8 uur dinsdagochtend was de strijd voorin de Strontrace
ongemeen spannend. De Rust na Arbeid lag toen al op kop en passeerde als eerste de
Aalsmeerderbrug om 7.52 uur. Op 20 minuten volgden de Ulbe Zwaga
en de Swan fan Donia. Alle drie de schepen jaagden daarna naar
Warmond. De Rust na Arbeid had het grootzeil bij, terwijl de Swan fan
Donia jaagde met gestreken mast. Vanaf Amsterdam joegen de drie skutsjes met minimaal verschil naar de
Kaag. Eenmaal daar was de mist zo dik geworden dat navigeren op de Kaag
de Swan fan Donia en de Ulbe Zwaga moeilijk afging. Kees Hermsen met de
Ulbe Zwaga is op de Leede in dikke mist vastgelopen en heeft daarmee 45
kostbare minuten verspeeld. Daardoor bestaat de kopgroep uit twee
schepen. Echter, de Ulbe Zwaga is nog niet kansloos voor de eindzege.
Om 11.41 uur liep de Rust na Arbeid als eerste Warmond binnen, de Swan fan Donia arriveerde om 12.24 uur en de
Ulbe Zwaga om 12.29 uur.
In de loop van de middag is de mist opgetrokken en met een aantrekkende
zuidoosten wind zijn de omstandigheden ideaal voor een vlotte
thuisreis. Rond 18.00 uur waren de koplopers bij de Cruqius. De Rust na Arbeid moet als enige
via de Houtrib terug.
De Maria ligt ook goed in de race. Zij meerde als vierde om 15.01 in
Warmond af en is inmiddels ook op de terugweg. Naar verwachting missen
zij de sluis in Spaarndam, en daarmee helaas ook de aansluiting. De
Sljôcht en Rjôcht is Leimuiden gepasseerd, zij zal vannacht in Warmond
aankomen. Gisternacht kwam zij rond 01.30 uur in aanvaring met een
binnenschip ter hoogte van de Oostvaardersplassen. Het skûtsje heeft
lichte averij opgelopen en is doorgezeild. Het vrachtschip heeft geen schade gemeld, voorzover de wedstrijdorganisatie weet.
Alle stronttochters hebben in het kommetje hun plek gevonden bij de
strontracers. Van de strontracers zijn de Maria en Sljôcht en Rjôcht
woensdagavond laat nog onderweg. De Maria zit inmiddels op het
noordelijk IJsselmeer, de Sljôcht en Rjôcht is op weg naar het
Navisduct. Zij worden in de hele vroege ochtend verwacht.
Op handkracht
Met wisselvalig weer waar zon en buien elkaar afwisselden kregen duizenden toeschouwers maandag de gelegenheid de
strontschepen op handkracht het Soal uit te ‘jagen’. Met weinig wind
moesten de schepen zonder motor open water bereiken, wat zonder veel problemen lukte. Er werd gestart in twee klassen: Zware Stront (1. Maria), Lichte Stront (1. Sljôcht en
Rjôcht, 2. Swan fan Donia, 3. Rust na arbeid, 4. Ulbe Zwaga). Dinsdag
vertrekt de Stronttocht vanuit Warmond met 1. De Trouwe Hulp, 2.
Weduwe, 3. De Verandering i.p.v. De
Halve Maen. De vijf schepen strijden om de Zilveren Brijlepel.
Na de strontschepen volgden de vele
vissersschepen. Terwijl het aantal deelnemers aan de Strontrace
afneemt, overtreft het aantal inschrijvingen (29) voor de Visserijdagen
(tot woensdag met oude technieken voor vissen op 'zee') zelfs het
aantal vergunningen (24).
In de vroege woensdagochtend bericht de
wedstrijdorganisatie: 'De Visserijvloot is nog in leven, we hebben de
eerste berichten ontvangen: Vangst is niet geweldig. Het is wel
gezellig, er is met twaalf schepen feest gevierd in Hindeloopen dus het
vissersleven is “hard”. Er is een beetje van alles gevangen:
snoekbaars, baars en paling. Het weer is goed en de stekjes zeilend
bereikbaar.' Een ander deel van de vloot zat toen nog bij de Hollandse kust.
Aan het eind van de ochtend zeilden alle vissersschepen de haven binnen. Een eerste blik leert dat er vooral blei en
witvis wordt aangevoerd maar enkelen slagen erin paling en grote
snoekbaars op de markt te brengen. De
BU 61 van Karel Helder zeilde binnen met een 40 kilo zware zwerfkei in
haar netten. Waarschijnlijk de grootste bijvangst tot op heden.
Om 13.00 uur zal Doede Bleeker op de herfstmarkt te Workum de eerste aangevoerde vis afslaan.
Stronttocht
De Stronttochters - De Weduwe, De Verandering en Trouw Hulp - hebben alle drie
voor
Haarlem gekozen. Dat betekent dat alle strontschepen over
Haarlem naar Workum terugvaren. De Stronttocht startte dinsdag om half
twaalf, met de aankomende wedstrijdschepen leverde dat een fraai
spektakel op.
Woensdag om 06.40 uur meldde het eerste schip van de Stronttocht zich
terug bij de ingang van 't Soal: De Weduwe. Later op de ochtend is ook de “Verandering” binnengelopen. Tegen elven was de “Trouwe Hulp”
nog onderweg op het IJsselmeer.
Beurtveer
De veel grotere beurtschepen voeren maandagmiddag op de motor 't Soal uit. Hun
wedstrijd begon pas op open water. Om 14.57 waren alle schepen de
startlijn gepasseerd. Naar verwachting worden de recordtijden van het
vorig jaar niet geëvenaard. De flauwe wind uit westelijke tot
zuidelijke richting deed vele schippers vrezen voor een lange nacht. In
de loop van de middag trok de wind echter aan, waardoor een verder verloop van de race vooralsnog ongewis is
Bij de start van de Beurtveer hadden
de lichtere schepenvoordeel van de weersomstandigheden. Dinsdagochtend
vroeg lagen de Waterman
en de Alida van Smilde al in Durgerdam voor anker. Passagiers op
deze schepen zijn het eerst op de plaats van bestemming. Zij lijken ook
de beste papieren voor het eindklassement te hebben. De Waterwolf en de
Avontuur hebben meer moeite om zich in de strijd te mengen. Zij hebben
beide inmiddels veel facultatieve havens aangedaan. Ook de Johanna
Engelina lijkt een plek voor in het klassement op te eisen.
Het in- en uitzeilen is voor veel deelnemers met zo weinig wind geen
sinecure. De Moeke Zorn heeft voor het uitvaren van Urk ruim anderhalf
uur nodig gehad. De tjalk Alida meldde de wedstrijdorganisatie een gebroken gaffel. Na twee
uur oponthoud voor een noodreparatie heeft zij de race vervolgd. Over
de andere deelnemers viel voor de organisatie nog weinig te zeggen. De Tukker, de Moeke Zorn,
de tjalk Alida en de Dankbaarheid voeren dinsdagochtend vroeg nog op het IJsselmeer. De
andere deelnemers bevonden zich op het Markermeer. Het zicht was goed en
de wind draaide aan het begin van de morgen naar de zuid.
Dikke mist Later op de dinsdagochtend kwam dikke mist opzetten, waardoor een aantal
beurtschepen bij Durgerdam voor anker is gegaan: Twee gezusters, Hoge
Wier, Waterwolf, Avontuur, Johanna Engelina, Alida, Waterman en de
L’arch de Noë. De overige schepen zeilen nog, soms in potdikke
mist, over het Markermeer, meldde de wedstrijdorganisatie rond het
middaguur vanuit een - ook figuurlijk - zonnig Workum.
Dinsdag tegen de avond lijken de koplopers in de Beurtveer in te zetten op een toenemende
wind. Alleen de Waterman is ankerop en op de terugweg. Er is dan nog weinig te voorspellen over het verloop van de race. Ook
de Beurtschepen wacht met zuidoosten wind een vlotte terugreis. De
meeste schepen komen over Lemmer terug, dus het zal daar vandaag wel druk
worden.
De eerste beurtschepen passeren woensdagochtend voor tienen de
finishlijn: de Alida van Smilde om 09.16 uur, de Avontuur om 09.48 uur
en de Waterman om 09.51 uur.
Ook binnengekomen zijn de L ‘Arche de Noë (10.14, de Hoge Wier ( 10.18) en de Twee Gezusters (10.42).
De tjalk “Alida” zeilt met een noodtuig richting Workum na een
gaffelbreuk en de “Bruinvisch” deed 4 uren over het aanzeilen van de
haven van Volendam tengevolge van een onvrijwillige stranding voor de
havenmond.
Woensdagavond laat moeten van de Beurtvaarders de Tukker en de
Lutgerdina nog binnenkomen. De Tukker is op weg van Lemmer naar Workum.
De Lutgerdina moet vanuit Urk Medemblik nog aandoen. Ze worden aan het
begin van de nacht verwacht.
Wie uiteindelijk de Beurtveer wint wordt
niet bepaald door de aankomsttijd maar door de totaal verzeilde tijd,
havens aangedaan, motorminuten etc.
Drukte van belang Het hele weekend was het een drukte van belang in de
haven van Workum. Aangemoedigd door het mooie herfstweer hebben velen
genoten van de historische aanblik van de vele vissers- en
vrachtschepen. De combinatie van folkloristische zang, haringrokerijen, historische ambachten en de vele
schepen die koortsachtig bezig zijn met het voorbereiden van de
wedstrijd, maakten ook dit jaar de voorbereiding van het evenement weer
tot een unieke gebeurtenis.
Op zaterdagavond trok het internationaal shanty festival in de
gereformeerde en doopsgezinde kerken van Workum honderden mensen.
”Serre L’ ecoute” uit Canada stal de show. Jim en Johnny waren voor de
25ste keer op rij aanwezig en Ankie van der Meer en Nanne Kalma zongen weer de sterren van de hemel.
Cultuurhistorisch erfgoed
In Workum staat bij alle activiteiten het begrip cultuurhistorisch
erfgoed hoog in het vaandel. Niet als een soort toneelstuk, maar als
een diep geworteld gevoel bij alle betrokkenen, vrijwilligers,
deelnemers aan de wedstrijden, zangers en muzikanten.
De Strontrace heeft een soort van magische klank. Helden en Bikkels
die ergens in het naseizoen per skûtsje of ander klassiek zeilend
vrachtschip zakken mest naar Warmond in Zuid-Holland brengen vanuit
Workum in Friesland. En vervolgens, ook weer zo snel mogelijk, terug
naar Workum varen. En dat met een bemanning van tussen de vier en de
zeven mensen, afhankelijk van de grootte van het schip. En oh ja,
dit alles uiteraard zonder de motor te gebruiken. Het volbrengen alleen
al zegt iets over de bemanning, en winnaars worden bijgeschreven in de
analen.
Het Beurtveer doet terug denken aan vroeger, waarin vervoer per
zeilschip de snelste was voor vracht en passagiers. De route gaat van
Workum naar Amsterdam via een aantal havens aan het IJsselmeer. Ook 's
nachts wordt er door gevaren.
De vissers houden zich vooral bezig met het daadwerkelijk
experimenteren met de zeilende visserij. Men moet hierbij ook denken
aan diverse zeiltechnieken voor bijvoorbeeld het onder zeil schieten
van de netten onder verschillende weersomstandigheden.
Met 59:04 werd de Maria met
schipper Ton Krom als enige deelnemer in de klasse Zware Stront
automatisch nummer 1. Van de drie Stronttocht-schepen werd De Weduwe
met schipper Remko Nauta eerste; zij maakten de oversteek van Warmond
naar Workum in een tijd van 19:35. Bij het Beurtveer met een veld van
17 deelnemers werd de Waterwolf met schipper Jelte Toxopeus eerste; zij
bezeilden vier facultatieve havens in een tijd van 29:35. Op vier
minuten volgde de Alida met schipper Remco Visser. De Lutgerdina haalde
door slecht weer de finish niet op tijd. Donderdagavond na de
prijsuitreiking werd er volop gefeest in Workum. De wedstrijdleiding kijkt terug op 'een fijne race met een plezierige nasmaak'.
