Wytse van der Meulen is optimistisch over de uitkomst van dit NPRC-referendum. ‘Natuurlijk kan het bestuur het besluit van die vergadering naast zich neerleggen - we zijn nu eenmaal nog steeds een stichting - maar ik kan op voorhand zeggen dat we een besluit van de meerderheid van de leden zullen respecteren.’ Als de aangeslotenen het goedkeuren zal de stichting uiterlijk op 1 april 2006 overgaan in een coöperatie. ‘De verandering van stichting in coöperatie heeft alleen maar voordelen voor de huidige aangeslotenen en wat misschien nog belangrijker is: ook voor nieuwe aangeslotenen. De inspraak in een stichting is minimaal. Bij een coöperatie vormen de leden het hoogste gezag. Zij benoemen en ontslaan de raad van commissarissen en die raad stelt het bestuur aan.’
Ook de aansprakelijkheid is anders geregeld bij een coöperatie. ‘Bijvoorbeeld in het geval van aansprakelijkheid bij een faillissement - waarvan voor alle duidelijkheid absoluut geen sprake is met een solvabiliteit van bijna 35 procent. Een stichting is voor commercieel werk een oneigenlijke rechtspersoon, waarbij de jaarlijkse uitkeringen onder het hoogste belastingtarief kunnen vallen als zijnde schenkingen.’ Bij een coöperatie zijn er leden die statutair recht hebben op de faciliteiten, een beperkte of zelfs uitgesloten aansprakelijkheid hebben (BA of UA en de NPRC kiest voor UA), geen entreegeld kennen en bij de jaarlijkse afrekening gebruik kunnen maken van de verlengstukwinstregeling: vennootschapsbelasting wordt door de coöperatie afgedragen en over de winstuitkering betalen de leden zoals elke Nederlander inkomstenbelasting. Ook kunnen de leden besluiten om de winst gedeeltelijk als reserve in het bedrijf te laten. Er is sprake van een juridische fusie; de contracten en het vermogen gaan integraal en geruisloos over.
Het is bij de coöperatie NPRC ook mogelijk voor schippers een vaarcontract af te sluiten zonder lid van de coöperatie te worden. Een contractant heeft dezelfde plichten en mogelijkheden als de leden, behalve uiteraard de inspraak en de winstdeling. ‘De contracten van de aangesloten schippers staan in zekere zin los van het lidmaatschap van de coöperatie. Ook als nu aangesloten schippers besluiten geen lid te worden van de coöperatie blijven de vaarcontracten behouden.’
Aquaroute
Aquaroute werd in 1998 opgericht door de NPRC als zelfstandige stichting. Er werd subsidie voor een commercieel samenwerkingsverband gegeven, op voorwaarde dat het een aparte juridische entiteit zou worden. Ook daarover laat Van der Meulen geen misverstand bestaan: ‘We hebben Aquaroute liever in huis. Dat is herkenbaarder en het is efficiënter dan werken met twee administraties en twee directies. Dat mocht al na vijf jaar, maar het zijn er zeven geworden. De raden van bestuur zijn het er over eens.’ Alle bedrijfsactiviteiten, de contracten en het personeel worden per 1 augustus overgenomen. Directeur Robert Bokslag heeft per 1 mei Aquaroute al verlaten.
‘De contracten gaan mee na individuele goedkeuring van verladers en het vermogen wordt na de fiscale afrekening onder de deelnemers verdeeld. Daarmee hoop ik het kwade gerucht uit de wereld te helpen dat NPRC uit was op het vermogen van Aquaroute.’
De belangrijkste contracten - zoals het vervoer voor Corus en Akzo - waren gesloten via de NPRC. Die opdrachtgevers hebben daar geen problemen mee. ‘Ze vinden het wel prettig dat er sprake is van één loket.’
De NPRC heeft moeilijke tijden gekend. Inmiddels is het derde achtereenvolgende boekjaar met winst afgesloten. In augustus 2003 was al afgestapt van het vaste tarievenstelsel en overgeschakeld op een marktconform tarievensysteem voor de eigen deelnemers. ‘Ze ontvangen waar mogelijk een vergoeding boven de marktprijs. We hebben ook in de huidige slechte tijd al onze schepen aan het werk zoals altijd. De winst is weer hoger dan het jaar ervoor.’ Er was 26 miljoen euro omzet in 2003. Van der Meulen presenteerde toen vier scenario’s, waarvan het meest positieve en uitdagende lag op 32,5 miljoen euro omzet in het derde jaar. Dat is 33 miljoen geworden. De nieuwe configuratie van de NPRC moet ook jongere schippers trekken. De NPRC heeft de laatste jaren te lijden gehad onder vergrijzing van de aangeslotenen. ‘Op dit moment is de animo om zich aan te sluiten bij de NPRC groter dan verwacht, ook als je de seizoensinvloeden in ogenschouw neemt.’ Onderdeel van het afschudden van het oude, ‘stoffige’ imago vormt zeker ook de voorgenomen verhuizing naar Zwijndrecht eind van dit jaar. Wytse van der Meulen weet voor 99 procent zeker dat vanaf eind 2005 de activiteiten van de NPRC worden voortgezet in het middelste van de drie kantoorgebouwen aan de Westkeetsehaven in Zwijndrecht. Daar wordt de eerste verdieping betrokken, tot voor kort in gebruik door voormalig Philips-dochter Atos Origin. ‘Deze verhuizing is een verbetering. We nemen onder andere het meubilair over. Tot mijn stomme verbazing was dat in de kleuren oranje/blauw uitgevoerd, de kleuren van de NPRC. We huren dat voor vijf jaar.’
Wytse van der Meulen tenslotte over zijn eigen plannen: ‘Nee, ik stop niet als we als coöperatie in Zwijndrecht zitten. We gaan stug verder want er is nog veel te doen. Maar eerst zijn de schippers nu aan het woord. Ik heb er belang bij dat er een transparant beeld ontstaat. We gaan het karwei afmaken.’
Zie ook: De NPRC-familie van Wytse van der Meulen
