Corien Wortmann is Europarlementariër namens het CDA en tevens voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens. Hubert Bruls is lid van de CDA-Tweede Kamer fractie en voorzitter van de RK-bond St. Nicolaas en van de koepelorganisatie Kantoor Binnenvaart. Ton Roos is de directeur van het Centraal Bureau voor Rijn- en Binnenvaart.
Wat schiet de binnenvaart op met dit verdrag tot...?
Wortmann: Voor tachtig procent is het verdrag een bevestiging van bestaande verdragen. Het zijn voorts de spelregels over hoe we samenwerken en de regels waar Europa wel en niet iets over te vertellen heeft. Met de grondwet kan Europa slagvaardiger zijn, worden de procedures versneld.
Bruls: Binnenvaart is bij uitstek een bedrijfstak die baat heeft bij een goed werkende EU. Schippers zien onmiddellijk hoe internationale besluitvorming werkt, hebben er dagelijks mee te maken.
Roos: De binnenvaart is gewend aan de internationale handel. De enigen die echt tégen zijn, zijn mensen die Europa op willen heffen.
Bruls: Of degenen die vinden dat het niet ver genoeg gaat.
Als het Parlement meer macht krijgt, zoals in het verdrag wordt aangekondigd, leidt dit dan tot meer discussie in het Parlement met juist nog meer vertraging in procedures?
Wortmann: De discussie vindt al plaats in het Europees Parlement, dat verandert niet door de grondwet. Een meerwaarde is dat het vetorecht is afgeschaft voor veel onderwerpen, dus dan kunnen lidstaten niet meer eindeloos wetten tegenhouden. Het is van belang voor de binnenvaart dat er meer in Brussel wordt beslist. Er zijn ook steeds meer binnenvaartlanden in de EU en die zouden zonder de EU met elkaar aparte verdragen moeten sluiten. Er is inderdaad met de EU een extra bestuurslaag bijgekomen maar die laag is goed voor de binnenvaart.
Roos: Toen ik bij de IVR vorige maand in Wenen hoorde over hoeveel punten er nog verdragen moeten worden gesloten voor de harmonisatie van de Europese binnenvaart, schrok ik. Als dat allemaal tussen landen onderling moet gebeuren, duurt het veel langer dan als de Europese Unie het in één keer voor allemaal regelt.
Wortmann: Ik heb het afgelopen jaar ontdekt dat de binnenvaart Brussel goed weet te vinden, in elk geval het parlement. En het parlement krijgt meer te zeggen over de inhoud van wetten dus dat is goed. Bovendien wordt de zitting van de Raad van ministers in Europa openbaar.
Bruls: Precies. Dan kun je als minister ook laten zien dat je ergens achter staat of dat je ergens tegen hebt geprotesteerd.
Wortmann: Bij het overleg van de ministers over de dienstenrichtlijn kon je zien hoe belangrijk het is dat dat transparanter wordt. Je weet nu niet wat daar besproken wordt. Onze minister Bot kwam naar buiten en zei dat er nauwelijks iets was veranderd. De Franse president Chiraq kwam echter vertellen dat het compleet was omgegooid.
Bruls: Gelukkig bleek later dat Bot gelijk had.
Terug naar de binnenvaart. Wordt de binnenvaart Brussel of blijft het zwaartepunt in Straatsburg (bij de CCR)?
Wortmann: Na de zomer komt de Europese Commissie met een visie over de binnenvaart. Vast staat wel dat de grondwet de Akte van Mannheim respecteert.
Roos: De grondwet biedt meer mogelijkheden om de Akte van Mannheim en die voor de Donau mee te nemen.
Bruls: Voor de CCR wordt Brussel meer een stok achter de deur. Maar het mogen niet twee systemen worden die naast elkaar werken.
Wortmann: Je ziet nu al dat de expertise van de CCR bij de technische eisen wordt meegenomen in Brussel.
Roos: Er is dankzij de grondwet meer regionaal te regelen in de Europese Unie, ik bedoel met 'regionaal' zaken voor de binnenvaartlanden, waar niet-binnenvaartlanden niet over meepraten.
Wortmann: Bij de besluitvorming over RIS zijn de landen die geen binnenvaart hebben, uitgesloten. De uitvoerbaarheid zal volgens de grondwet ook worden getoetst met een impact-assessment, gekeken wordt bijvoorbeeld naar het effect van een maatregel voor het bedrijfsleven. Dat zou goed zijn geweest bij de wet asfvalstoffenvervoer
Bruls: We moeten voldoende oog houden voor de hoge eisen die Nederland aan de kwaliteit stelt. Nederland loopt wel eens teveel voorop. Maar we moeten ook oppassen dat we geen kwaliteit laten wegspoelen. Soms is een betere kwaliteit immers een voordeel in de concurrentiepositie van het bedrijfsleven.
Wortmann: Maar soms wordt er te weinig inhoud aan een richtlijn gegeven. Kijk naar de verschillen in interpretatie van de afvalrichtlijn en de gevolgen voor de identificatie door de schippers.
Bruls: De regering zegt dan geen toeters en bellen te willen maar de Twee Kamer moet daar toezicht op houden.
Wortmann: We werken daarin ook samen. Het is immers een internationaal probleem als schippers in Duitsland komen, zou daar de regelgeving eender moeten zijn.
Roos: Was dit bij de CCR beslist, dan zou het wel in de landen identiek zijn geregeld.
Wortmann: Dan moet je wachten op ratificatie van de nationale overheden, zoals bij het afvalstoffenverdrag.
Corien Wortmann is sinds vorig jaar juni Europarlementariër. Is de situatie in het parlement te overzien met 25 lidstaten?
Wortmann: Het is niet onwerkbaar geworden. Er worden in het parlement efficiënte procedures gevolgd, maar iedere nieuwe lidstaat brengt een andere cultuur mee. Je moet veel investeren in contacten. Je hebt hier te maken met mensen die achter het IJzeren Gordijn zijn geboren en opgegroeid en nu moeten discussiëren over vrijhandel. Het is allemaal zeker meer dan de moeite waard.
Het is wel noodzakelijk dat die bestuursstructuur verandert na de toename van het aantal lidstaten. Een voordeel is dat er volgens het verdrag een vaste voorzitter wordt benoemd, en niet elk half jaar het voorzitterschap door een andere lidstaat wordt gevoerd zoals tot nu toe het geval was.
Roos: Laten we het omkeren. Als er geen grondwet komt, zou door de uitbreiding van Europa uiteindelijk de besluitvorming stagneren. Voor een vergrotend Europa is dit beter. Natuurlijk gaat het in veel gevallen om een compromis, maar dit was wel het best haalbare compromis.
Wortmann: Er worden barrières geslecht en de spelregels in dit verdrag zijn goed.
Roos: De identiteit van de Nederlandse cultuur wordt natuurlijk vastgehouden.
Wortmann: Respect voor de eigen identiteit van de lidstaten staat al in artikel 1.
Moet Nederland krampachtig vasthouden aan de eigen identiteit?
Wortmann: Niet krampachtig. Een Nederlander wordt net zo min ooit een Italiaan als een Limburger ooit een Fries wordt. We moeten nationaal blijven doen wat nationaal kan. Bijvoorbeeld de gezondheidszorg. De nationale overheden moeten de Europese overheid ook scherp houden.
Roos: In grote landen als China en de VS zijn ook regionaal enorme verschillen tussen de bevolkingen die soms zelfs een eigen taal spreken.
Bruls: Het verandert steeds, zeker bij praktische zaken. Gratis pinnen in alle landen van de Unie. Tien jaar geleden was dat volstrekt ondenkbaar. Nu vinden we het heel gewoon.
Hoe ver gaat die éénwording van Europa?
Wortmann: Eén minister van Buitenlandse Zaken is een voordeel om Europa een sterkere rol te geven in de wereld, waarin je moet opboksen tegen de VS en China.
Bruls: Over de oorlog in Irak waren dan de meningen verdeeld, ja. Maar in negentig procent van de gevallen spreekt de EU in de Verenigde Naties als één blok.
Roos: Zeker bij handelspolitiek is die rol heel duidelijk.
Wortmann: De grondwet is van ons allemaal. Ik heb er wel vertrouwen in dat het in Nederland ook wel goed komt. De meerderheid denkt toch dat het zo gek nog niet is met Europa. Het probleem is dat nee-stemmers vaak sterker zijn gemotiveerd en ja-stemmers vaker thuisblijven.
Bruls: Werkgevers en werknemers hebben hier het meest bij te winnen. Het is geen speeltje van politici.
Het CDA was tégen het referendum.
Wortmann: Dat is een gepasseerd station. Jammer is alleen dat de indruk bij de discussie wordt gewekt, dat je tegen Europa kunt stemmen.
Bruls: De Europese Unie is een samenwerking.
Wortmann: Toch helpt het want er wordt nu wel een debat gevoerd over Europa. Dat is ook een vorm van positieve ondersteuning.
Roos: Ja, een debat is beter dan een oorverdovende stilte.
