Welkom bij VAART! Klik hier voor Sitekoers als afstandsbediening.

 


Nieuws, vragen, suggesties of opmerkingen over VAART! kun je kwijt bij de redactie op dvdm@compuserve.com

Deze pagina is het best te lezen met Netscape 3.0 of een vergelijkbaar type browser.

© 1996-1999
VAART! Info



Alle columns
(met reacties *)

Goede Vaartwensen
Geen Betuwelijn waard
Wat verdien je aan ICT?

Logistieke schakels
Politiek vaarwater
De Kamer evalueert
BICS Brother's privacy
Onze Schipperstaal

Spelevaren op De Rijn
De Natte Troonrede
Een jaar vol VAART!
Weerbarstig scheepsvuil
Wijnolst's kruideniers

Bedreigde rivieren
De kracht van een droom
Varen in vrijheid
Transport & Criminaliteit
Varen is leven

Ingrediënten voor 1 april
Schippers & Infostress
Sticht een stichting
Observatie & Frustratie
Havens om te varen

Leve de lobby
Een redelijk alternatief
Zet het wegvervoer stil
Meer schip voor je geld*
IJs en weder dienende

Het Platbodem Scenario
Struisvogel of kameleon?
Digitale-ladingvaart
De varensfamilie-beurs
Waterscheiding

De schaar van 's-Gravendeel
Kind van de rekening
Coöperatief schipperen
Zielig NS Cargo*
Het BEX-perspectief

Innovatie moet groeien
Gebroken Toerbeurtmannen*
De Natte Troonrede*
Formeel 'buiten het bord'
Balanswaarde binnenvaart

Schepje meer of minder
Rotterhaagse vuilvaart
Waterstandje voor de NOS
Schippers surfen niet
Duizend dwarsliggers

 

VAART! Column 99/2   (Alle vorige columns)

Schippersmilieu

In de 80ste jaarvergadering van de Christelijke Bond van Ondernemers in de Binnenvaart (CBOB) behoort zelfs Martin Mannak van de Janny tot de jongere garde. De meeste anderen in de bovenzaal van Engels zijn grijzer, kalender. Voorzitter Jan Oosterhoff sombert in zijn jaarrede over 30% lagere vrachtprijzen en bemanningstekorten, over stormen in de internaatswereld. Hij looft de samenwerking met 'collega-ondernemersorganisaties' in BN-verband en Het Kantoor, en maakt zich vrolijk over de vele publiciteit die de CBOB kennelijk vleugels gaf.
d o o r   D I R K   v a n   d e r   M E U L E N

Dan is het de beurt aan Martin - 'Koploper' - Mannak, bestuurslid van de club, maar niettemin de enig overgebleven kandidaat voor de Binnenvaartwisseltrofee die de CBOB jaarlijks uitreikt aan een vooroplopende ondernemer. 'Zijn schip maakt fysiek deel uit van een vernieuwing', prijst Oosterhoff, 'die een oplossing kan betekenen voor één van de nijpendste problemen in de modal shift, namelijk de extra overslag, die ontstaat als vervoer van de weg naar het water wordt verplaatst.' Het Koploper-verhaal is een voorbeeld van gedurfd ondernemersschap en inmiddels alom bekend. Dik verdiend dus, die CBOB-prijs.

Wat lokt al die varende ondernemers nog méér naar Rotterdam? Het milieu? Schipperen en verkeren in je eigen milieu geeft het plezier van nestwarmte; het thema De binnenvaart werkt aan een beter milieu wekt heel andere gevoelens. Vier ambtenaren en een cultuurethicus warmen de zaal op voor een nogal tamme discussie. Schippers vragen zich af op wie z'n riool ze hun waswater kwijt moeten en of de VAMIL-regeling ook echt geldt voor milieuvriendelijke motoren. En na de afsluitende overweging met gebed van dominee Krüger is er een bescheiden vuurwerk met champagne vanwege het 16de lustrum.

Wat blijft er hangen van zo'n milieuthema?
Waarnemend secretaris-generaal Hans van der Werf van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart brengt uit Straatsburg de boodschap dat milieuvriendelijkheid als draaggolf voor de binnenvaart in Europa ook maar betrekkelijk is. De binnenvaart heeft zich zonder veel rumoer en subsidies gevoegd binnen de gemeenschappelijke Europese markt. 'De ervaring met tien jaar structurele sanering laat zien dat een gemeenschappelijk streefdoel en bereidheid tot compromissen - het 'poldermodel' - veel tot stand kan brengen.' Duurzaam milieuvriendelijk vervoer heeft de toekomst. Lage uitstoot van verbrandingsgassen en een gunstige ongevalsstatistiek zijn troeven voor de binnenvaart. Maar de uitstoot van scheepsdiesels zal bij gelijkblijvend beleid snel gaan achterlopen bij die van vrachtwagens.

Ook qua eisen aan infrastructuur kunnen milieutroeven volgens Van der Werf vrij plotseling veranderen in Zwarte Pieten. Dan krijg je dat vergunningen voor het opstuwen van water op de Boven-Rijn door Frankrijk worden getoetst aan schadelijke invloeden op milieu en waterhuishouding. 'En als serieus overwogen zou worden in bepaalde vaargebieden 's nachts varen te verbieden om vogels voldoende rust te geven, is niet langer sprake van transportassen en verkeersaders, maar van natuurreservaten', zegt Van der Werf. 'Weet de binnenvaart voldoende symboolwaarde te ontwikkelen om te kunnen concurreren met de zalm, symbool voor de schone Rijn?' Hij stuurt aan op een 'partnership' of convenant met overheden en milieubeweging als het gaat om infrastructuur. Zo'n convenant is er al in de vorm van het internationaal Afvalstoffenverdrag met Scheepsmilieuplan. Ook een Nederlands initiatief, trouwens. Van der Werf biedt maar wat graag 'zijn' CCR (sinds 1868) aan om de voorsprong te behouden.

Tijd voor wat cijfers. Elke liter gasolie bevat 2,62 kg CO2 (versterkt het broeikaseffect) en 45 g NOx (verzuring), meldt Jos Dings van het Centrum voor energiebesparing en schone technologie en mede-samensteller van Schoon schip in de Nederlandse binnenvaart (1997). Een vrachtauto verbruikt per tonkm weliswaar tweemaal zoveel brandstof als een binnenschip, maar de motoren in vrachtwagens worden snel schoner. Dat komt ook omdat er emissie-eisen worden gesteld aan vrachtautomotoren, nog niet aan scheepsmotoren. Doe je dat wel en dan bij voorkeur Europees, heb je voor minder geld dan bij vrachtwagens snel meer resultaat, en verandert de achterstand in een (nieuwe) voorsprong. Al worden scheepsmotoren er wel 20-30% duurder door.

Jurist Ten Holt van het ministerie van Verkeer en Waterstaat verrast behalve de zaal ook de voorgaande sprekers met zijn Initiatieven van de overheid, toekomstige emissienormen en subsidiemogelijkheden bij milieu-investeringen. Emissienormen zijn dus al voorgesteld voor binnenvaartmotoren, zelfs een internationale normering in CCR-verband is al uitvoerig besproken. Vervelend eigenlijk dat scheepsmotoren vier tot zes keer langer meegaan dan de gemiddelde vrachtwagen... Ten Holt: 'Tegen de tijd dat de complete binnenvaartvloot van nieuwe, normconforme motoren is voorzien, is de wegtransportsector al weer enkele generaties verder.'

Beginnen bij de CCR is logisch, omdat daar al van oudsher de technische eisen aan Rijnschepen worden bepaald en de inspraak van de sector via de Arbeitsgemeinschaft der Rheinschiffahrt is verzekerd. Afspraken met de Europese Commissie zijn aanvullend, speciaal voor de overige wateren. Maar bij de CCR heb je wel de unanieme instemming nodig van de andere Rijnoeverstaten. Die blijkt haalbaar, mits het alleen gaat over nieuwe motoren, en de normen niet te scherp zijn (alleen NOx en deeltjes). Een sub-werkgroep 'Emissies' binnen de CCR-werkgroep 'Onderzoek van Schepen' werkt voorstellen uit. Tot 130 kW sluiten die aan bij de EU-Richtlijn 97/68 voor mobiele werktuigen (NOx-uitstoot maximaal 9,2 g/kWh, deeltjes van resp. 0,85 en 0,70 g/kWh) en voor hogere vermogens (meer dan 500 tpm) bij de IMO-regelgeving voor de zeevaart (Annex VI bij MARPOL 73/78, met een emissie die afloopt van 12 g/kWh bij 500 tpm tot maximaal 9,2 g/kWh bij 2800 tpm of meer, deeltjes niet meer dan 0,54 g/kWh). Gemeten wordt er volgens ISO-Norm 8178 (testcyclus E2 bij verstelbare en E3 bij vaste schroef).

We zijn dus al verder dan we dachten - tenminste, als de lidstaten en de Europese Commissie aan de voorstellen hun officiële goedkeuring geven. Van Holt gaf nog een overzichtje van subsidiemogelijkheden. Zo is er de Vrije Afschrijving MILieu-investeringen (VAMIL), waaronder sinds 1 januari ook elektronisch gestuurde dieselmotoren vallen. Schipper Jaap Pol van de Merino, die een nieuwe MTU liet zetten, moet beslist bij het ministerie van VROM langs gaan om alsnog voor VAMIL in aanmerking te komen, ook al draait zijn motor meer dan 560 kW. Voor de nieuwe demonstratie-regeling schone technologie in de binnenvaart, ook van VROM en uitgevoerd door NOVEM in Utrecht, plus de bijdrage die V&W geeft voor de méérkosten van schone technologie na vaststelling van de emissie-norm door de CCR, is Pol z'n tijd te ver vooruit.

Ingenieur Nuhoff van Rijkswaterstaat is het prototype van de MMWOPS-man achter Schuttevaer's aprilgrap van een cursus bezemschoon opleveren in de binnenvaart. Sprekend, zoals hij het nut van het Scheepsmilieuplan uitlegt en de gevolgen van het Scheepsafvalstoffenverdrag. Hij verbaast de zaal met begrippen als 'dedicatievaart' en 'eenheidstransport', en verhandelingen over rioolaansluitingen aan de wal, waarin schepen straks hun waswater kwijt moeten dat nu nog gewoon overboord gaat.

Maar kun je je beroep nog wel uitoefenen als je het allemaal volgens de wet doet, is de vraag die in de zaal blijft hangen. Ook als doctorandus Schoon van het Instituut voor Cultuurethiek de schippers een reeks bezinningsvragen voorhoudt over het rentmeesterschap in relatie tot de zorg voor het milieu. Christelijk schipperen stelt nog heel andere eisen aan het schippersmilieu. De vragen, logisch opgebouwd, maken het gemakkelijker een brug te slaan tussen geloof en bedrijfsvoering:

  1. In hoeverre ervaart u het als een zorg die bij uw werk als binnenschipper hoort dat u op aarde rentmeester van God de Schepper bent?
  2. Welke consequenties verbindt u als christen in uw bedrijfsvoering aan de aandacht voor de milieu-aspecten van uw bedrijf?
  3. Op welke punten is uw bedrijfsvoering niet zo milieubewust als mogelijk is (zie Scheepsmilieuplan)?
  4. Wat ziet u als de meest gewenste (ideale) situatie in uw bedrijf vanuit uw verantwoordelijkheid met betrekking tot afval en milieu?
  5. Welke aanpassingen in bedrijfsvoering zijn mogelijk om uw verantwoordelijkheid voor afval en andere milieu-aspecten waar te maken (zie Scheepsmilieuplan)?
  6. Welke factoren werken in uw situatie belemmerend om deze aanpassingen te realiseren?
  7. Wat kunt u doen om deze belemmeringen te verminderen of te overwinnen?
  8. Wat ziet u als het meest haalbare voor uw bedrijfsvoering met het oog op milieu-aspecten?
  9. Vindt u dat u in deze meest haalbare situatie voldoende recht kunt doen aan uw verantwoordelijkheid als rentmeester?
  10. Wat kunt u voor andere christelijke binnenschippers betekenen als het gaat om vragen rond verantwoordelijkheid en rentmeesterschap?



Reacties: Lees ook de reacties van Peter Kluytenaar, Jan Veldman en Fred Bekkers.











index