VAART! Column 98/25

Geen Betuwelijn waard

Op de dag dat NS Cargo en DB Cargo hun eenwording aankondigen is het goed nog eens stil te staan bij het gemakkelijke leventje van de spoorwegbaas: je trein rijdt voor- of achteruit, met veel of weinig wagons. Heb je weinig wagons, is de kans groot dat je NS Cargo heet, en dat je in een jaar zes miljoen verlies lijdt op een omzet van 310 miljoen gulden. Dčnk je dat je in de toekomst een veelvoud van het huidige aantal wagons zult rijden, heet je waarschijnlijk ook NS Cargo en maak je de staatskas twaalf miljard lichter voor de Betuwelijn.
d o o r   D I R K   v a n   d e r   M E U L E N
De VAART! Column 'Zielig NS Cargo' van 11 oktober 1996 had als openingzin: 'Met het spoorvervoer in Nederland wordt het pas wat als de Deutsche Bahn 'ons' NS Cargo volledig heeft opgeslokt.' Maar voor een triomfantelijk 'zie je wel' deugt de timing niet, want als DB Cargo zich ŕl te happig voordoet krijgt ze de rekening van de Betuwelijn voor de kiezen. Een beter moment was dan ook geweest nŕ de voltooiing van de goederenlijn tussen de Rotterdamse haven en het Duitse achterland. Maar daar kunnen we niet langer op wachten. De vraag: 'Haalt NS Cargo de Betuwelijn?' laat zich kort en duidelijk met 'nee' beantwoorden.

Dus is het maar goed dat NS Cargo door fusie met DB Cargo 'een reuzenslag slaat', zoals de Volkskrant het uitdrukt. 'De noodlijdende goederenpoot van de Nederlandse Spoorwegen lijkt eindelijk de buitenlandse partner te hebben gevonden waar zo lang naar wordt gezocht.' Als de droomprins in het sprookje. De werkelijkheid is lang niet zo feëriek. NS Cargo heeft niet de florissante markt voor het spoorvervoer geopend. Het bedrijf heeft zich altijd laatdunkend en arrogant opgesteld naar de binnenvaart, en het vervoer over water met onder-de-bodemprijzen bestreden. 'Buurman' DB Cargo pakte het slimmer aan en zette eigen binnenschepen in op trajecten waar dat beter loonde. Misschien is het dus wel de binnenvaart die van deze 'reuzenslag' het meeste profijt trekt, en loopt de Betuwelijn straks gewoon over de Waal.

Minister Jorritsma heeft vorige week de Tweede Kamer nog eens per brief uitgelegd wat zij verstaat onder 'private exploitatie Betuweroute', čn dat haar vervoersdoelstelling - het bewerkstelligen van een modal shift van wegvervoer naar railgoederenvervoer - daarbij centraal staat. Private exploitatie houdt in dat de overheid het exclusieve recht uit handen geeft om 'railgoederenpaden' te verkopen. Zo'n private exploitant krijgt een eigen commercieel belang bij een optimale benutting van de Betuweroute.

Jorritsma's scenario wijst de weg naar medefinanciering van de Betuwelijn door de Deutsche Bahn: 'Eerdere ervaringen met publiek-private samenwerking en private financiering van infrastructurele projecten hebben uitgewezen dat de beste start van private exploitatie niet alleen ligt in een solide financieel-technische constructie, maar primair in het aanbieden van een product dat commercieel geëxploiteerd kan worden.' Oftewel, NS Cargo als snoepje van de week bij een financieel belang in de Betuwelijn.

Dat sluit ook aan bij de gedachte die NS-topbaas Den Besten deze week ventileerde: verkoop aandelen NS en financier daarmee de aanleg van de HogeSnelheidsLijn (HSL) naar Parijs. NS is van de Staat en heeft dus helemaal geen aandelen, maar als gedachte van een spoorwegbestuurder in het nauw is het wel een aardige. Welke aandeelhouder neemt trouwens genoegen met 3% rendement? Dat moet je op z'n minst dezelfde hobby hebben, en bijvoorbeeld Deutsche Bahn heten. Reken je een beetje door, dan blijkt heel het Nederlandse spoorbedrijf geen halve Betuwelijn waard.

Om het gevoel van nationale trots hoog te houden moet je niet bij NS Cargo zijn, maar zal ons Nederlands elftal toch minstens met 2-1 van 'Weltmeister' Duitsland moeten winnen.

VAART! Actueel - VAART! Column