De wekelijkse VAART! Column van Dirk van der Meulen. 

Column 97/6: Leve de lobby
-------------------------- 

Het imago van de binnenvaart wordt alsmaar beter. In eigen land draagt
het BVB - Bureau Voorlichting Binnenvaart - daar heel verdienstelijk aan
bij. De collectieve bedrijfstakpresentatie maakt indruk. Het BVB brengt
de binnenvaart volgens een doordacht plan voor het voetlicht. Beter dan
welke particuliere schipper of reder het in z'n eentje of met een paar
collega's zou kunnen. Maar er zijn terreinen waar de lobby toe is aan
verbetering. Het Europees Parlement is er één van, zeker nu bij
binnenvaart-voorpost ir Leen van der Waal (68) het vuur dovende is. En
naast de nautische lobby moet er ook aandacht komen voor economische
aspecten van de binnenvaart, zoals NESO-voorzitter R. van der Veen
terecht opmerkt in Weekblad Schuttevaer. 

De 'Eurosceptisch' gebleven Van der Waal denkt er sterk aan nog tijdens
de lopende zittingsperiode het parlement te verlaten, meldde hij onlangs
in een interview met dagblad Trouw. De werktuigbouwkundig ingenieur Leen
van der Waal, die vele jaren bij Esso Nederland in de sectoren raffinage
en vervoer werkte, zetelt 12,5 jaar in het Europees Parlement voor de
'kleinrechtse' politieke partijen SGP, GPV en RPF. Hij is één van de
langst zittende Europarlementariërs, maar in meer dan één opzicht een
eenling. Zijn eenmansfractie verdubbelde pas bij de laatste Europese
verkiezingen. En bij initiatieven op het gebied van de binnenvaart,
krijgt Van der Waal vaak pas in tweede instantie bijval van EP'ers als
Pam Cornelissen (CDA), Ben Visser (PvdA) en Florus Wijsenbeek (VVD). 

De binnenvaart heeft Van der Waal's vurige interesse, maar in Brussel en
Straatsburg zit hij in de eerste plaats namens zijn politieke achterban.
Voor de andere EP'ers geldt dat evenzeer, maar in hun grotere fracties
kunnen zij zich gemakkelijker een specialisme toeeigenen. Er zijn tal
van belangengroepen die zich in een vertegenwoordiger in het Europese
Parlement vastbijten, zozeer zelfs dat het parlement inmiddels
maatregelen heeft genomen om al te agressieve lobbyisten op afstand te
houden. Het weekblad Vrij Nederland meldde in juni '96 dat onze
Europarlementariërs niet alleen worden bestookt met leuke uitnodigingen,
maar ook met kant en klare amendementen. Zo zou de socialist Alman
Metten in een kwartaal 147 keer benaderd zijn door lobbyisten. Een
agressieve lobby in Brussel/Straatsburg, laat staan het aandragen van
complete amendementen, is wel het laatste wat je de binnenvaart zou
kunnen verwijten. 

In mei 1991 liep ik tijdens een zittingsweek van het Europees Parlement
rond in Straatsburg. Van der Waal, Cornelissen, Wijsenbeek en Visser
gaven me toen ieder voor zich de verzekering iets voor de binnenvaart te
kunnen doen. Maar ze misten de nodige informatie. 

Van een afstandje leek het vaak of Van der Waal zich moest opdringen aan
de binnenvaart. Af en toe is hij als gastspreker in binnenvaartkringen
te beluisteren, zoals eind deze maand op het CBOB-congres. Maar verder
vooral aangewezen op eigen inzichten, en die van Brusselse ambtenaren
als de inmiddels naar 'luchtvaart' gepromoveerde schipperszoon Willem de
Ruiter. Een EP'er die vanuit Brussel en Straatsburg zijn eigen
belangengroep opzoekt is vrij uniek. Meestal is het andersom. 

In het VAART! Archief duikt de naam Van der Waal veelvuldig op. In 1985
stond hij als rapporteur vooraan bij de totstandkoming van de resolutie
waarmee het Europarlement de Oostblokvloot aan banden legde. Van der
Waal bij die gelegenheid: 'Het is een uitstekende zaak. Aan het beginsel
van vrije en onbelemmerde vaart op de Rijn is hiermee een eind gekomen.
Maar wie zou voor het behoud van dat beginsel het voortbestaan van de
Westeuropese binnenscheepvaart op het spel willen zetten?' 

Een jaar later sprak het EP zich uit voor het recht van binnenschippers
in de EG om zonder enige belemmering en discriminatie vervoersprestaties
te verrichten in welk EG-land ook. Het was overigens al in november 1967
dat de Europese Commissie bij de raad van ministers een
ontwerp-verordening indiende betreffende de toegang tot de markt voor
het goederenvervoer over de binnenwateren. Van der Waal zette er als
rapporteur haast achter. Op 1 januari 1988 zouden alle beperkingen
opgeheven moeten zijn. 

In 1988 deed Van der Waal opnieuw van zich spreken als rapporteur in het
Europees Parlement over sanering in de binnenvaart. Hij noemde de
binnenscheepvaart 'de meest verwaarloosde vervoerstak'. Het parlement
vond dat de EG aan de sloopregeling moest meebetalen, maar de
verkeersministers waren daarover sterk verdeeld en wonnen het pleit
uiteindelijk. De binnenvaart zou in tien jaar zelf 250 miljoen gulden op
tafel moeten leggen om de vloot in Europa 10% kleiner te maken. 

In 1991 stelde Van der Waal vragen aan EG-vervoerscommissaris Karel van
Miert over mogelijke concurrentievervalsing door de Duitse overheid die
Tsjechische binnenschepen vergunning gaf voor vervoer binnen Duitsland
en van Duitsland naar Nederland en België. Van Miert zag er geen kwaad
in. 'In de praktijk worden zulk soort vergunningen slechts verstrekt
indien niet voldoende Duitse scheepsruimte beschikbaar is om aan de
vraag naar vervoer te kunnen voldoen', reageerde Van Miert. 'Wel
onderstreept het gebeuren het belang van spoedige invoering van
volledige cabotagevrijheid in de binnenvaart.' Van der Waal bleef Van
Miert ook nadien aanspreken op de problemen met Tsjechische en Poolse
binnenschepen op de Rijnvaartmarkt. 

In juli 1991 maakte Van der Waal tijdens een persconferentie in het
Haagse Nieuwspoort zijn prioriteiten voor de Europese binnenvaart
bekend. De door hem opgestelde resolutie van het Europees Parlement zou
een bloeiperiode voor de binnenvaart moeten inluiden. De voornemens zijn
prachtig, maar 'Brussel' heeft maar twee ambtenaren bij het DG VII
(vervoer) om de resolutie in beleid om te zetten. En opnieuw is het
schrijnend te moeten vaststellen hoe de bedrijfstak de
volksvertegenwoordiger voort laat ploeteren. Een belangrijk moment was
februari 1992 toen het Europarlement vrij baan gaf voor multilaterale
onderhandelingen met landen in het voormalige Oostblok. De Centrale
Commissie voor de Rijnvaart wordt er voorlopig buiten gehouden. 

Leen van der Waal volgde in 1992 oud-Kamerlid Van Rossum op als
voozitter van de Stichting Oplegregeling Grind- en Zandvaart. Hij gaf
ook in 1992 al bijval aan het NS-standpunt voor aanleg van de
Betuwespoorlijn. Dat zijn voorkeuren op deelbelangen, die velen in de
bedrijfstak tegenstaan. Maar dat risico loop je als de bedrijfstakbrede
lobby ontbreekt. 

-------------------------------------------------------------- 
Bathmen, 9 februari 1997. (c) 1997 - VAART! Infoservice 
VAART-L staat als forum open voor discussie, nieuwe informatie, 
en andere ervaringen.
Deze en alle voorgaande VAART! Columns zijn op het Web
raadpleegbaar op http://www.per.nl/vaart/columns/